Artikülasyon sorunlarının tedavisi
Dört yaşındaki çocuğunuz ‘t’ ve ‘d’ seslerini karıştırıyorsa hemen bir uzmana başvurmanız gerekiyor.
Özel ENT KKB Tıp Merkezi’nden uzman dil ve konuşma terapisti Özlem Akgün Bilgili, artikülasyon bozukluğunun tedavisine dair sorularımızı yanıtladı: “Çocuklar sesleri aynı anda değil, belli bir sırayla öğreniyor. ‘B’, ‘d’, ‘m’ gibi sesleri 2-3; ‘k’, ‘g’ seslerini de 4.5 yaşlarında telaffuz edebiliyor. ‘R’ ve ‘z’ gibi bazı seslerin öğrenilmesiyse daha geç yaşlarda oluyor. Her sesin belli yaş aralığında edinilmesi gerekiyor. Bazı çocuklar sesleri çok hızlı bir şekilde öğreniyor ve hiç hata yapmıyor. Bazılarıysa bunu daha geç ve güç beceriyor.
Bazen çocuk bir sesi tek başına ya da sözcük başında doğru çıkarabiliyor ama başka pozisyonlarda yanlış şekilde söyleyebiliyor. Burada önemli olan, hangi sesin en geç hangi yaşa kadar çıkarılması gerektiğini bilmek. Örneğin dört yaşında bir çocuk yalnızca ‘r’ sesini söyleyemiyorsa, bu çocuğun biraz daha büyümesini beklemekte fayda var. Ancak ‘t’ ve ‘d’ seslerini karıştırıyorsa büyümesini beklemeyin. Hangi durumda beklemek ya da terapiye başlamak gerektiğinin kararını, bu alanda eğitim gören bir uzman verebilir. Aksi taktirde ‘Büyüyünce düzelir’, ‘Babası da böyleydi’ gibi iyimser yaklaşımlarla vakit geçirilmiş oluyor.”
* Sorunu hangi uzmanlar değerlendirebilir?
Konuşmayı ilgilendiren her türlü bozukluk bu alanda ‘yüksek lisans’ ya da ‘doktora’ derecesine sahip, dil ve konuşma terapisti tarafından değerlendirilebilir. Yapılan testler ve diğer değerlendirmelerin sonuçlarına göre gerekli görüldüğü takdirde, uzman, çocuğu bir başka uzmana (psikolog, nörolog, psikiyatr, KBB uzmanı) yönlendirebilir.
* Ne zaman uzmana başvurmak gerekir?
Her yaşta değerlendirme ve terapi için uzmana başvurulabilir. Beklemek yerine bir uzmanın görüşünü almak daha doğru. Değerlendirmeyi yapan dil ve konuşma terapisti, uygulanacak programı belirleyecektir.
* İlaçla tedavi edilebilir mi?
Konuşma bozukluklarında ilaç tedavisi yok ama terapi var. Konuşmayı hızlandıran, güzelleştiren bir ilaç ya da iğne yok. Ancak bazı anatomik farklılıklarda, örneğin dudak-damak yarıkları, dil bağı olması, çene-diş yapısındaki anormalliklerde ameliyat ya da ortodontik tedaviler gerekiyor. Bu tür tedaviler tamamlandıktan sonra, düzeltilmiş anatomik yapının yeterli düzeyde işlev görebilmesi için terapiye başlanmalı.
* Tedavide yaş sınırı var mı?
Anatomik, nörolojik, işitsel ve zihinsel herhangi bir bozukluk söz konusu değilse, ileri yaşlarda da terapi yapmak mümkün. Önemli olan, kişinin konuşma bozukluğunu düzeltmek için ne kadar zaman ayırıp çalışacağı. Düzenli egzersiz yapıldığı ve çaba gösterildiğinde kesin sonuç almak her yaşta mümkün.
Milliyet
Dört yaşındaki çocuğunuz ‘t’ ve ‘d’ seslerini karıştırıyorsa hemen bir uzmana başvurmanız gerekiyor.
Özel ENT KKB Tıp Merkezi’nden uzman dil ve konuşma terapisti Özlem Akgün Bilgili, artikülasyon bozukluğunun tedavisine dair sorularımızı yanıtladı: “Çocuklar sesleri aynı anda değil, belli bir sırayla öğreniyor. ‘B’, ‘d’, ‘m’ gibi sesleri 2-3; ‘k’, ‘g’ seslerini de 4.5 yaşlarında telaffuz edebiliyor. ‘R’ ve ‘z’ gibi bazı seslerin öğrenilmesiyse daha geç yaşlarda oluyor. Her sesin belli yaş aralığında edinilmesi gerekiyor. Bazı çocuklar sesleri çok hızlı bir şekilde öğreniyor ve hiç hata yapmıyor. Bazılarıysa bunu daha geç ve güç beceriyor.
Bazen çocuk bir sesi tek başına ya da sözcük başında doğru çıkarabiliyor ama başka pozisyonlarda yanlış şekilde söyleyebiliyor. Burada önemli olan, hangi sesin en geç hangi yaşa kadar çıkarılması gerektiğini bilmek. Örneğin dört yaşında bir çocuk yalnızca ‘r’ sesini söyleyemiyorsa, bu çocuğun biraz daha büyümesini beklemekte fayda var. Ancak ‘t’ ve ‘d’ seslerini karıştırıyorsa büyümesini beklemeyin. Hangi durumda beklemek ya da terapiye başlamak gerektiğinin kararını, bu alanda eğitim gören bir uzman verebilir. Aksi taktirde ‘Büyüyünce düzelir’, ‘Babası da böyleydi’ gibi iyimser yaklaşımlarla vakit geçirilmiş oluyor.”
* Sorunu hangi uzmanlar değerlendirebilir?
Konuşmayı ilgilendiren her türlü bozukluk bu alanda ‘yüksek lisans’ ya da ‘doktora’ derecesine sahip, dil ve konuşma terapisti tarafından değerlendirilebilir. Yapılan testler ve diğer değerlendirmelerin sonuçlarına göre gerekli görüldüğü takdirde, uzman, çocuğu bir başka uzmana (psikolog, nörolog, psikiyatr, KBB uzmanı) yönlendirebilir.
* Ne zaman uzmana başvurmak gerekir?
Her yaşta değerlendirme ve terapi için uzmana başvurulabilir. Beklemek yerine bir uzmanın görüşünü almak daha doğru. Değerlendirmeyi yapan dil ve konuşma terapisti, uygulanacak programı belirleyecektir.
* İlaçla tedavi edilebilir mi?
Konuşma bozukluklarında ilaç tedavisi yok ama terapi var. Konuşmayı hızlandıran, güzelleştiren bir ilaç ya da iğne yok. Ancak bazı anatomik farklılıklarda, örneğin dudak-damak yarıkları, dil bağı olması, çene-diş yapısındaki anormalliklerde ameliyat ya da ortodontik tedaviler gerekiyor. Bu tür tedaviler tamamlandıktan sonra, düzeltilmiş anatomik yapının yeterli düzeyde işlev görebilmesi için terapiye başlanmalı.
* Tedavide yaş sınırı var mı?
Anatomik, nörolojik, işitsel ve zihinsel herhangi bir bozukluk söz konusu değilse, ileri yaşlarda da terapi yapmak mümkün. Önemli olan, kişinin konuşma bozukluğunu düzeltmek için ne kadar zaman ayırıp çalışacağı. Düzenli egzersiz yapıldığı ve çaba gösterildiğinde kesin sonuç almak her yaşta mümkün.
Milliyet