Vitamin ve mineral yetersizlikleri yaklaşık dünya nüfusunun üçte birini etkilemektedir. Vitamin ve mineral yetersizliklerinin önlenmesi için, pahalı olmayan ve etkili yöntemler geliştirilmiştir. Vitamin şuruplarının kullanımı, vitamin ve minerallerle zengin besinlerin tüketiminin arttırılması ve sık tüketilen besinlerin zenginleştirilmesi gibi basit yöntemlerle çözüm sağlanabilmektedir.
Vitamin ve mineral yetersizlikleri; sadece bebeklik süresince değil, bebeğin gelecekteki sağlığını da etkileyerek, sıklıkla yaşam kalitesini azaltan sonuçlarla karşımıza çıkmaktadır.
Zihinsel ve fiziksel gelişimde geri kalma, doğumsal ve gelişimsel bozukluklar, kronik hastalıklara yakalanma riskinde artma gibi riskler vitamin ve mineral yetersizliğinin önemli sonuçlarıdır. Özellikle ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu gibi görünmese de, doğurduğu sonuçların bebek ve çocuk sağlığına olumsuz etkileri bilinen A vitamini, D vitamini gibi bazı vitamin yetersizliklerinin yanısıra, yetersizliğine sıkça rastladığımız ve önemli birer halk sağlığı sorunu olan demir, iyot gibi minerallerin eksikliklerinin önlenmesi toplum sağlığının iyileştirilmesi açısından önemlidir.
A vitamini eksikliği:
Önemi: Bağışıklık sisteminin çalışması için gerekli bir vitamindir. Sıklıkla beslenme bozukluğu ile birlikte görülür. Eksikliğinde bağışıklık sistemi zayıflar ve enfeksiyon sıklığı, buna bağlı olarak da çocuk ölümleri artar. Ayrıca, önlenebilir körlüğün başlıca nedenidir.
Havuç, domates, ıspanak, kabak, brokoli, kayısı, yumurta, tereyağı, süt başlıca A vitamini kaynaklandır.
Sıklık: Dünyada altmıştan fazla ülkede 250 milyondan fazla çocuğun yaşamını ve görme fonksiyonunu tehdit etmekte olup, her yıl yarım milyon çocuk, A vitamini eksikliği nedeniyle kör olmaktadır.
Nedenleri" A vitamininden zengin besinlerin alınmaması, beslenmenin yetersiz olması, paraziter hastalıklar, sık enfeksiyon geçirme, ishaller A vitamini eksikliğine neden olur.
Klinik: Gece körlüğü, göz akında kuruluk ve yaralar, nedbe dokuları, körlük başlıca bulgularıdır. A vitamini eksikliği durumunda enfeksiyonların ağır seyrettiği ve ölümlerin arttığı bilinmektedir.
Tanı: Fizik muayene önemli bir tanı yöntemidir.
Tedavi: Yüksek dozda A vitamini desteği tanı anında, 2.gün ve 1. ayda uygulanmalıdır.
Önlenmesi: Anne sütünün tek başına 6 ay, daha sonra ek besinlerle birlikte verilmesi, A vitamininden zengin besinlerin tüketilmesi, besinlerin A vitamininden zenginleştirilmesi ve riskli bölgelerde periyodik koruyucu düzeyde A vitamini uygulanması başlıca öneriler arasındadır.
İyot eksikliği
Önemi: iyot eksikliği; önlenebilir zeka geriliğinin en sık nedenidir, ayrıca ölü doğum, anomalili bebek, ağır büyüme ve gelişme geriliği, nörolojik bozukluklar, ağır zeka geriliği ve boynun ön kısmında bulunan tiroid bezinin büyümesi (guatr) gibi çok çeşitli sağlık problemlerine neden olabilmektedir.
İyot, doğada yaygın olarak bulunmaktadır.
Sıklık: Dünya Sağlık Örgütü'nün rakamlarına göre; bugün 130 ülkede 2 milyardan fazla kişi iyot eksikliği bölgelerinde risk altında yaşamaktadır ve 741 milyon kişide guatr vardır. Ülkemizde, guatr sıklığı yüzde 30 civarındadır (yüzde 5 ila yüzde 56 arasında değişmektedir) ve buna göre ülkemiz, ağır iyot eksikliği bölgesi olarak kabul edilmektedir.
Nedenleri: Toprak ve sulardaki iyot eksikliğidir. Özellikle dağlık bölgelerde sık rastlanmaktadır.
Klinik: İyot eksikliği klinikte; düşük, ölü doğum, doğumsal anomaliler, bebek ölümlerinde artış, zeka geriliği, sağırlık, dilsizlik, cücelik, guatr gibi sağlık problemleri ile karşımıza çıkmaktadır.
Tanı: Doğuştan tiroit fonksiyonu bozukluklarında, zeka gelişiminin etkilenmemesinde erken tanının önemi büyüktür. Doğumdan sonra, hastaneden taburcu olmadan önce, 2.-5. günler arası kanda hormon tetkiki tüm çocuklara uygulanması gereken bir tarama testidir.
Tiroit bezinin muayenesi en sık kullanılan guatr tanı yöntemidir. Tiroit bezi hormonlarını tayini ve tiroid ultrasonografisi başvurulan diğer tetkik araçlarındandır.
Tedavi: Özellikle, doğuştan tiroid fonksiyon yetersizliklerinde, tiroit hormon tedavisi (ağızdan tablet şeklinde) zaman geçirilmeden başlanmalıdır. Kaybedilen zaman zeka gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.
Önlenmesi: Toplumsal düzeyde en etkili yöntem tuzların iyotlanmasıdır.
Vitamin ve mineral yetersizlikleri; sadece bebeklik süresince değil, bebeğin gelecekteki sağlığını da etkileyerek, sıklıkla yaşam kalitesini azaltan sonuçlarla karşımıza çıkmaktadır.
Zihinsel ve fiziksel gelişimde geri kalma, doğumsal ve gelişimsel bozukluklar, kronik hastalıklara yakalanma riskinde artma gibi riskler vitamin ve mineral yetersizliğinin önemli sonuçlarıdır. Özellikle ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu gibi görünmese de, doğurduğu sonuçların bebek ve çocuk sağlığına olumsuz etkileri bilinen A vitamini, D vitamini gibi bazı vitamin yetersizliklerinin yanısıra, yetersizliğine sıkça rastladığımız ve önemli birer halk sağlığı sorunu olan demir, iyot gibi minerallerin eksikliklerinin önlenmesi toplum sağlığının iyileştirilmesi açısından önemlidir.
A vitamini eksikliği:
Önemi: Bağışıklık sisteminin çalışması için gerekli bir vitamindir. Sıklıkla beslenme bozukluğu ile birlikte görülür. Eksikliğinde bağışıklık sistemi zayıflar ve enfeksiyon sıklığı, buna bağlı olarak da çocuk ölümleri artar. Ayrıca, önlenebilir körlüğün başlıca nedenidir.
Havuç, domates, ıspanak, kabak, brokoli, kayısı, yumurta, tereyağı, süt başlıca A vitamini kaynaklandır.
Sıklık: Dünyada altmıştan fazla ülkede 250 milyondan fazla çocuğun yaşamını ve görme fonksiyonunu tehdit etmekte olup, her yıl yarım milyon çocuk, A vitamini eksikliği nedeniyle kör olmaktadır.
Nedenleri" A vitamininden zengin besinlerin alınmaması, beslenmenin yetersiz olması, paraziter hastalıklar, sık enfeksiyon geçirme, ishaller A vitamini eksikliğine neden olur.
Klinik: Gece körlüğü, göz akında kuruluk ve yaralar, nedbe dokuları, körlük başlıca bulgularıdır. A vitamini eksikliği durumunda enfeksiyonların ağır seyrettiği ve ölümlerin arttığı bilinmektedir.
Tanı: Fizik muayene önemli bir tanı yöntemidir.
Tedavi: Yüksek dozda A vitamini desteği tanı anında, 2.gün ve 1. ayda uygulanmalıdır.
Önlenmesi: Anne sütünün tek başına 6 ay, daha sonra ek besinlerle birlikte verilmesi, A vitamininden zengin besinlerin tüketilmesi, besinlerin A vitamininden zenginleştirilmesi ve riskli bölgelerde periyodik koruyucu düzeyde A vitamini uygulanması başlıca öneriler arasındadır.
İyot eksikliği
Önemi: iyot eksikliği; önlenebilir zeka geriliğinin en sık nedenidir, ayrıca ölü doğum, anomalili bebek, ağır büyüme ve gelişme geriliği, nörolojik bozukluklar, ağır zeka geriliği ve boynun ön kısmında bulunan tiroid bezinin büyümesi (guatr) gibi çok çeşitli sağlık problemlerine neden olabilmektedir.
İyot, doğada yaygın olarak bulunmaktadır.
Sıklık: Dünya Sağlık Örgütü'nün rakamlarına göre; bugün 130 ülkede 2 milyardan fazla kişi iyot eksikliği bölgelerinde risk altında yaşamaktadır ve 741 milyon kişide guatr vardır. Ülkemizde, guatr sıklığı yüzde 30 civarındadır (yüzde 5 ila yüzde 56 arasında değişmektedir) ve buna göre ülkemiz, ağır iyot eksikliği bölgesi olarak kabul edilmektedir.
Nedenleri: Toprak ve sulardaki iyot eksikliğidir. Özellikle dağlık bölgelerde sık rastlanmaktadır.
Klinik: İyot eksikliği klinikte; düşük, ölü doğum, doğumsal anomaliler, bebek ölümlerinde artış, zeka geriliği, sağırlık, dilsizlik, cücelik, guatr gibi sağlık problemleri ile karşımıza çıkmaktadır.
Tanı: Doğuştan tiroit fonksiyonu bozukluklarında, zeka gelişiminin etkilenmemesinde erken tanının önemi büyüktür. Doğumdan sonra, hastaneden taburcu olmadan önce, 2.-5. günler arası kanda hormon tetkiki tüm çocuklara uygulanması gereken bir tarama testidir.
Tiroit bezinin muayenesi en sık kullanılan guatr tanı yöntemidir. Tiroit bezi hormonlarını tayini ve tiroid ultrasonografisi başvurulan diğer tetkik araçlarındandır.
Tedavi: Özellikle, doğuştan tiroid fonksiyon yetersizliklerinde, tiroit hormon tedavisi (ağızdan tablet şeklinde) zaman geçirilmeden başlanmalıdır. Kaybedilen zaman zeka gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.
Önlenmesi: Toplumsal düzeyde en etkili yöntem tuzların iyotlanmasıdır.
