TÜP BEBEK TRANSFER İŞLEMİ
Embryo Transferi
Embryo transferi basit ve ağrısız bir işlemdir. Bazı vaginismus gibi durumlarda anestezi altında yapılabilirse de genellikle anestezi gerektirmemektedir. Bazı çiftler yumurtalarının, spermlerinin ya da embryolarının diğer çiftlerinki ile karışabileceği korkusunu taşımaktadır. Fakat iyi bir merkezde bu olasılık sıfırdır.
Embryo transferi sırasında hasta jinekolojik pozisyonda yatmaktadır. Spekulum takılarak vagina ve serviks (rahim ağzı) steril bir solusyon ile temizlenir. Embryolog transfer edilecek embryoları mikroskop altında çok az miktardaki özel bir sıvı ile birlikte özel bir enjektöre yükler. Transferi gerçekleştirecek hekim ince bir kateter yardımı ile abdominal ultrason eşliğinde embryoları rahime verir. Rahimin ultrason ile net görülebilmesi, kateterin endometrium boyunca ilerleyişinin gözlenebilmesi ve transferin kolaylıkla yapılabilmesi için idrara sıkışık iken transfer işlemi yapılmaktadır. Transfer sonrası kateter ve enjektör kalan embryo(lar) yönünden embryolog tarafından kontrol edilir. Tüm embryolar aynı anda rahime bırakılmaktadır. Transfer edilen embryoların rahime implantasyonu 3-4 gün sonra başlamaktadır
Transfer sonrası yarım saat yatarak istirahat yeterlidir ve uzun süre ayağa kalkmadan yatmanın gebelik sonuçları üzerine pozitif etkisinin olmadığı bilinmektedir.
Transferin kolaylığı sonucu etkileyen faktörlerden birisidir. Bu sebeple bu son aşamada problem yaşamamak için kadının ilk muayenesi sırasında embryo transfer provasının yapılması karşılaşılabilecek aksilikleri önceden kestirmek ve önlemek için faydalı olacaktır.
Transfer edilen embryoların kalitesi yine sonucu etkileyen faktörlerin başında gelmektedir. Genellikle embryolar hücre sayıları, hücrelerin şekilleri ve fragmantasyon denilen hücre içi artık maddeler yönünden mikroskop altında incelenerek grade dediğimiz gruplara ayrılmaktadır. Grade 1 embryo en iyi embryo olup rahime yapışma potansiyeli en fazladır. Çalışmalar embryoların üçte birinin genetik olarak anormal olduğunu ortaya koymuştur. Normal görünen bir embryonun genetik olarak da normal olacağı garantisi yoktur. Embryoların rahime nasıl yapıştığı ve yerleştiği (implantasyon) henüz bilinmemektedir.
Kaç embryo transfer edilmelidir?
Birden fazla embryo transferi ile çoğul gebelik riski ortalama %30'lardadır. Fakat tek embryo transferi ile de gebelik şansı iki ya da üç embryo verilmesine göre yaklaşık yarı yarıya azalmaktadır.
Bizim kliniğimizde 40 yaş altı hastalarımızda minimum 3 embryo vermeye çalışıyoruz. Çok nadiren 30 yaş altı kadınlarda çok iyi kalitede embryolar mevcut ise iki embryo verip kalanları dondurabiliyoruz. İleri yaş (>40 yaş) hastalarımızda ise transfer edilen embryo sayısı 4 de olabilmektedir. Bazen iki embryo transfer edildiğinde üçüz gebelik olabilmektedir. Bu gibi durumlarda embryolardan birisi çok erken evrelerde ikiye bölünüp bir gebelik kesesinde iki embryo şeklinde gelişimine devam etmektedir.
Embryo transferi sonrası nelere dikkat edilmelidir?
- İlk birkaç gün ağır sportif egzersizler yapılmamalıdır.
- Vaginal bir enfeksiyona yol açmamak için yüzme önerilmemektedir.
- Özellikle kurşun içerebilecek boya ve sıvılara maruz kalmamalıdır.
- Ağır şeyler kaldırıp taşımamalıdır.
- Sigara içilmemeli ve alkol kullanılmamalıdır.
- Kullanılacak ilaçlar doktora danışılarak alınmalıdır.
- Muhtemel listeria enfeksiyonundan kaçınmak amacıyla pastörize olmamış süt ve taze peynir yenmemelidir.
- Muhtemel toksoplazma enfeksiyonundan kaçınmak amacıyla kedi dışkısı ya da toprak ile uğraşılmamalıdır.
- Folik asit tabletleri alınmalıdır.
- İki hafta ilişkide bulunulmamalıdır.
- Luteal destek amacıyla verilen progesteron iğneleri kesilmemelidir.
Embryo transferi sonrası luteal destek neden ve nasıl yapılmalıdır?
Yumurtalar alındıktan sonra foliküller progesteron hormonu salgılamaya başlarlar. Fakat tüp bebek tedavilerinde ilaçlarla bazı hormonlar baskılandığı için bu salgılanan progesteron yeterli olmamaktadır ve dışarıdan takviye edilmesi gerekir. Progesteron endometriumu implantasyona hazırlar ve uterus kasılmalarını azaltır.
Değişik formlarda progesteron takviyesi yapılabilmektedir. Biz emilimin daha iyi olması nedeniyle iğne şeklinde progesteron kullanmaktayız. Progesteron vaginal tablet şeklinde ya da vaginal jel şeklinde de kullanılabilmektedir.
Genellikle progesteron ile luteal destek gebeliğin 12. haftasının bitimine kadar devam etmektedir. Bu haftadan sonra vücutta progesteron desteğini plasenta sağlamaktadır.
Transfer sonrası gebelik testi ne zaman yapılmalıdır?
Transfer sonrası genellikle 12. günde kanda gebelik testi yapılması önerilmektedir. Sonuç pozitif ise yani gebelik varsa 2 gün sonra test tekrar edilmekte ve artışın normalde beklenen 2 katına ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilmektedir. Eğer artış beklenenin altında ise muhtemel bir dış gebelik yönünde uyanık olmalıdır.
İlk ultrason kontrolünü genellikle ilk gebelik testinden 2-3 hafta sonraya planlamaktayız. Bu kontrolde gebelik kesesini, kaç tane kese olduğunu, embryoyu ve kalp atımını görebiliriz.
Bazen gebelik testi öncesi vaginal lekelenme ya da kanamalar olabilmekte ve adet görüldüğü, gebelik oluşmadığı düşünülmektedir. Hasta bazen gebelik testini bile yaptırmayabilir. Fakat aslında gebelik pozitif olup bu kanama erken gebelikte görülen bir kanama olabilir. Bu sebeple mutlaka gebelik testinin istenen zamanda yapılması gereklidir.