Aşk Sancısı
Daimi Üye
Psoriasis; pembe - kırmızı, hafif kabarık bir zemin üzerinde beyaz, kalın, parlak ve kuru kepekler gözlenmesi nedeniyle halk arasında sedef hastalığı olarak adlandırılan bir deri hastalığıdır. Dünya nüfusunun yaklaşık %2’sinde görülür. Her yaşta belirebilen bu hastalık, beklenmedik bir şekilde ortaya çıkıp kaybolabilir. Sedef hastalığı; bazı hastalarda birkaç ay veya birkaç yıl sürerken, bazı hastalarda ise ömür boyu aralıklı bir şekilde seyredebilir. Bulaşıcı bir hastalık değildir.
Sedef hastalığı çoğunlukla hafif bir şekilde seyretse de döküntülerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Psoriasis vulgaris, sedef hastalığının en sık karşılaşılan formudur. Lezyonlar çoğunlukla diz, dirsek, saçlı deri gibi bölgelerde görülür.
Sedef Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Sedef hastalığının sebepleri halen tam olarak bilinememektedir. Sağlıklı bir kişide deri hücreleri 28-30 günde olgunlaşmaktadır. Sedef hastalarında ise bu süre 3-4 güne kadar inebilmektedir. Hızlı çoğalan hücreler deri üstünde birikerek kepeklenmelerin oluşmasına sebep olur.
Sedef hastalığı için gösterilen en önemli risk faktörü genetik etkilerdir. Aile hikâyesinde sedef hastalığı bulunan kişilerin bu hastalığa çok daha fazla yatkın olduğu belirlenmiştir. Sedefe yatkınlığı olan kişilerde hastalığı tetikleyen bazı durumlar ise şu şekilde sıralanabilir:
- Boğaz ya da deri enfeksiyonları
- Stres
- Sigara içme
- Aşırı alkol tüketimi
- D vitamini eksikliği
- Bazı ilaç tedavileri
Sedef Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Sedefteki yamalar, üzeri gümüş rengi kabukla kaplı kızarıklıklardır. Bunlar değişik şekillerde ve boyutlarda olabilirler. Saçlı deride kepekler yığın oluştururlar ve bu nedenle kızarıklığı görmek mümkün olmayabilir. Sedef hastalığının çeşitlerine göre belirtileri de değişmektedir:
Plak tipi psoriasis: Sedefin en yaygın formudur. Plaklar vücuttaki herhangi bir yerde oluşabilir. Kaşıntılı ya da acı verici olabilen bu plaklar, bazen çok sayıda bazen de az sayıda olabilmektedir.
İnvers psoriasis: Bu tip sedefler; koltuk altı, kasık, göğüs altı gibi kıvrım yerlerinde sınırlı kalmaktadır. Bu bölgeler nemli olma özelliğine sahip olduğu için sedeflerin kepeklenme olmaksızın, kızarıklık ve kabarıklıklara yol açtığı görülür. Mantar enfeksiyonları, sedefin bu tipini tetikleyebilmektedir.
Tırnak psoriasisi: Sedef tırnaklarda da yerleşebilir ve hatta yalnızca tırnakta da görülebilir. Sedefin bu
formunda; tırnakta kalınlaşma, renk değişikliği, çukurcuklar görülebilir.
Eritrodermik psöriasis: En az rastlanan sedef formu olan eritrodermik psöriasiste, kaşınan ve yanan kızarıklıklar tüm vücudu kaplar.
Psoriatik artrit: Hastaların bazılarında eklem tutulumu gözlenebilmektedir. Özellikle el ve ayak eklemlerinin tutulduğu görülürken, nadir de olsa büyük eklemler de etkilenebilir.
Eğer psoriatik artrite dökülmeler eşlik ediyorsa tanısı kolay bir şekilde koyulabilir. Tek başına eklem tutulumun görüldüğü hastalardaysa tanı koymak daha güçtür.
Sedef Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?
Çoğu durumda sedef hastalığı tanısını koymak oldukça basittir.
Fiziksel muayene ve tıbbi hikâye: Doktor, hastanın tıbbi geçmişini alıp; cilt, kafa derisi ve tırnakları inceleyerek sedef hastalığını teşhis edebilir.
Deri biyopsisi: Doktor sedef tanısı koyarken nadiren de olsa küçük bir cilt örneği (biyopsi) almaya ihtiyaç duyabilir. Alınan numune, sedefin tipini belirlemek ve diğer hastalık şüphelerini ortadan kaldırmak için mikroskop altında incelenir.
Sedefteki yamalar, üzeri gümüş rengi kabukla kaplı kızarıklıklardır. Bunlar değişik şekillerde ve boyutlarda olabilirler. Saçlı deride kepekler yığın oluştururlar ve bu nedenle kızarıklığı görmek mümkün olmayabilir. Sedef hastalığının çeşitlerine göre belirtileri de değişmektedir:
Plak tipi psoriasis: Sedefin en yaygın formudur. Plaklar vücuttaki herhangi bir yerde oluşabilir. Kaşıntılı ya da acı verici olabilen bu plaklar, bazen çok sayıda bazen de az sayıda olabilmektedir.
İnvers psoriasis: Bu tip sedefler; koltuk altı, kasık, göğüs altı gibi kıvrım yerlerinde sınırlı kalmaktadır. Bu bölgeler nemli olma özelliğine sahip olduğu için sedeflerin kepeklenme olmaksızın, kızarıklık ve kabarıklıklara yol açtığı görülür. Mantar enfeksiyonları, sedefin bu tipini tetikleyebilmektedir.
Tırnak psoriasisi: Sedef tırnaklarda da yerleşebilir ve hatta yalnızca tırnakta da görülebilir. Sedefin bu
formunda; tırnakta kalınlaşma, renk değişikliği, çukurcuklar görülebilir.
Eritrodermik psöriasis: En az rastlanan sedef formu olan eritrodermik psöriasiste, kaşınan ve yanan kızarıklıklar tüm vücudu kaplar.
Psoriatik artrit: Hastaların bazılarında eklem tutulumu gözlenebilmektedir. Özellikle el ve ayak eklemlerinin tutulduğu görülürken, nadir de olsa büyük eklemler de etkilenebilir.
Eğer psoriatik artrite dökülmeler eşlik ediyorsa tanısı kolay bir şekilde koyulabilir. Tek başına eklem tutulumun görüldüğü hastalardaysa tanı koymak daha güçtür.
Sedef Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?
Çoğu durumda sedef hastalığı tanısını koymak oldukça basittir.
Fiziksel muayene ve tıbbi hikâye: Doktor, hastanın tıbbi geçmişini alıp; cilt, kafa derisi ve tırnakları inceleyerek sedef hastalığını teşhis edebilir.
Deri biyopsisi: Doktor sedef tanısı koyarken nadiren de olsa küçük bir cilt örneği (biyopsi) almaya ihtiyaç duyabilir. Alınan numune, sedefin tipini belirlemek ve diğer hastalık şüphelerini ortadan kaldırmak için mikroskop altında incelenir.