Okul seçimi çocuğun geleceği için çok önemli. Birçok ailenin doğru okul seçimi yapma konusunda kafası karışık. Aile çocuğunu özele okula vermeyi düşünüyorsa konu daha bir hassaslaşıyor.
Doğru özel okul seçimi nasıl yapılır?
Okul seçimi çocuğun geleceği için çok önemli. Birçok ailenin doğru okul seçimi yapma konusunda kafası karışık. Aile çocuğunu özele okula vermeyi düşünüyorsa konu daha bir hassaslaşıyor. Çocuğunun iyi bir eğitim alması için servet dökecek olan aileler yanlış bir okul seçimi yapmak istemiyor.
Özel okulun iyisi nasıl anlaşılır, okulu seçerken aileler nelere dikkat etmeli, okulun sınav başarısı seçimde ne kadar önemli? Okul seçerken aileler nelere dikkat etmeli? Bu soruları Türkiye'de özel öğretim kurumlarını çatıları altında toplayan TÖDER ve Türkiye Özel Okullar Birliği Başkanlarına sorduk. Onlardan okul seçimine yönelik tüyolar:
Okul seçerken okulun süsüne kapılmayın önemli olan içeriği
Velilerin çocukları için özel okul araştırma süreci başlamak üzere. Ama hala velilere özel okullar yeterli şekilde anlatılmıyor. Çocuk için okulu aileler seçiyor. O yaştaki çocukların okul seçme şansı yok. Unutmamak gerekiyor ki bugün ilkokula başlayacak bir öğrenci yaklaşık 25 yıl sonra iş hayatına atılacak. Bu nedenle çocuğa okul seçerken ailelerin dikkat etmesi gereken çok şey var. Veli bir eğitimci değil ve yanlış bir seçim yapmamak adına iyi analiz yapmalı. Okulun geçmişteki mezunları araştırılmalı. Geçmişteki mezunların bu günkü toplumdaki yerlerine bakmalı. Okulun vizyonu ve misyonu nedir, fiziki donanımı yeterli mi, eğitim kalitesi öğrenciye iyi yansıtılıyor mu, dil eğitimi nasıl? Bunlara dikkat edilmesi gereken şeylerden sadece birkaçı.
Okulun iklimi, güler yüzlü yönetici önemli
Türkiye'de henüz özel okullar istenilen seviyede değil. Ama bunu en kısa zamanda aşmalıyız. Okullarda eğitim iklimi olmalı. Veli bile okula girdiği zaman bunu hissetmeli. Okulda öğretmenin ve yöneticinin yüzü gülmeli. Çocukların gelcekte mutlu bireyler olması için zamanını en çok geçireceği yerde huzur bulması gerekiyor. Okulun iklimi öğrenci için uygun değilse, okul sınavlarda ne kadar başarılı olursa olsun çocuklar yarının başarılı insanları, mutlu bireyleri olamaz. Okulda öğrenciye sürekli bilgi yüklenmesi de çocuğun geleceği için sıkıntı yaratabilir. Bugün çok şeyi bilmek çok zaman almıyor. Ama şu bir gerçek ki öğretilen bilgiler gelecekte değişecek. Okul öğrenciye bilgiyi nasıl bulmalı, nasıl araştırmalı, nasıl sentez ve analiz yapmalı öğretmeli. Bilgiyi vermek kadar onu kullanmasını bilmek de önemli. Sınavda öğrenciye yüksek puan aldırmak çok kolay. Geleceğimiz için okullarda bilgi yüklemekten daha çok liderlik yapabilecek yetinin verilmesi gerekiyor.
Sınav başarısı en önemli kriter olmamalı
Okul seçerken sınav başarısı, akademik başarı küçümsenmemeli. Ama bu en önemli kriter de olmamalı. Okul, öğrenciyi spordan sanata her alanda donatmalı. Okulların bu aktivitelere ne kadar zaman ayırdığı önemli. Özel okulu diğer okullardan ayıran en önemli özelliği dil eğitimine önem vermesi. Okulu seçerken veliler, okulun lisan kapasitesine de bakmalı. Artık bir dil yetmiyor. İki hatta üç yabancı dil bilmek önemli. Ailelere okulu seçtikten sonra çok iş düşüyor. "Ben çocuğumu özel okula verdim. Görevim bitmiştir." anlayışı içinde olmamalılar. Velilerin öğretmenlerle iletişimi çok iyi olmalı. Ailelerin seçimi çok önemli. Seçimi yaparken çocuk da gözardı edilmemeli. Çocuğun nasıl öğrendiği, hangi alana ilgisi olduğuna da bakılmalı. Aileler okulun süsüne önem vermesin. Unutmasınlar ki yemeğin sunumundan çok tadı önemlidir.
Özel okullar yaygınlaştırılmalı
Özel okullarda şu an 3000'i aşkın öğrenci okuyor. Ama hala Türkiye'de özel okulu olmayan illerimiz var. Doğu ve Güneydoğu'daki birçok ilde özel okul yok. Daha çok gelişmiş illerimizde var. Kalkınmada öncelikli olan illere de özel okullara götürülmeli. Bir ilde özel okul olmaması kayıp. Bütün istatistikler özel okulların her alanda başarılı olduğunu gösteriyor. En azından yabancı dil öğretiyor, sınıflarda az öğrenci var. Bütün özel okullar devlet okullarından kalitelidir demek istemiyorum. Ama bakıldığında çok alanda özel okullar ilerde. Dünyada da bu böyle. Ama biz özel okullarımızı belli bölgeler yerine daha da yaygınlaştırmalıyız. Bu da eğitimde fırsat eşitliği getirecek. Kaliteli, iyi okullara erişimde adalet olacak.
Özel okullarda herkes okuyabilmeli
Sınav başarısı bireyin bütün başarısı değil. Gelecek ona endeksli değil. Araştıran, meseleye farklı bakabilen, bilgiyi sentezleyen kişilerde akademik başarı olur. Ailelerde bu bilinçle okul seçmeli. Maddi imkanı olan her veli çocuğunu özel okula vermeli diyemem. Özel okullarla yarışacak devlet okulları da var. Ama bunların sayısı yeterli değil. Bana göre velinin maddi durumu varsa çocuğunu özel okula vermeli. Özel okullar varlıklı ailelerin çocuklarının ****** şekline dönüşmemeli. Dar gelirli aile çocuklarının da özel okullarda okuyabilmesini sağlayacak politikalar geliştirilmeli.
Özel okul seçerken çok okul gezin, velilerden ve eğitimcilerden görüş alın
Birçok aile çocukları için özel okul seçimini yanlış yapıyor. 5 yaşlarında çocuğu olan veliler bile çocukları için okul araştırırken okulun SBS başarısını ya da üniversiteye giriş başarısını soruyor. Bu büyük bir yanlış. Aile öncelikle çocuğunu tanımalı. Çocuğun özelliklerini, fiziki ve mental kapasitesini bilmeli. Çocuğun nelere karşı yeteneği var tesbit etmeli. Çocuk için hedef koyarken çocuk neye yöneliyor incelemeli. Her aile çocuğum doktor, mühendis, avukat olacak diye yola çıkarsa hüsrana uğrar. Zorlamayla bunları yapmaya kalkarsa da çocuğu kaybeder. Gelecek planlaması yaparken genelde aileler çocuklara rol biçiyor. Çocuğun yetenekleri ise dikkate alınmıyor. Durum böyle olunca ortaya psikolojik yönden zedelenmiş, istediği mesleği yapamayan ya da meslek edinmiş işsiz çocuklar çıkıyor.
Zincir okullara dikkat etmeli
SBS başarısı, üniversitesi başarısı zorlamayla olmaz. Sadece bu başarılara odaklanmış okul, çocuğun yeteneklerini ve doğru kapasitesini ortaya çıkartmaz. Okul seçerken çok okul gezmek gerekiyor. Okullar hakkında bilgi almak, okul sahiplerini dinlemek, seçilecek okulun öğrenci ve öğretmenleriyle konuşmak lazım. Eğitimcilerden ve okul mezunlarından da fikir almak gerekiyor. Kağıt üstündeki göstergelere dikkate alınmamalı. Özellikle zincir okullarda dikkatli olunmalı. Okul ticari kaygılar taşıyor mu? Eğitim ile ilgili cinayetler işleniyor mu? İncelenmeli. Bunlar doğru okulu seçmek için sihirli formüldür.
Eğitim bırakıldı, öğretimin peşinden gidiliyor
Türkiye'de eğitim bırakıldı, öğretimin peşinden gidiliyor. Orta öğretimde beden, müzik, resim dersleri yapılmıyor. Çocuklar bu derslerde SBS'ye yönelik sorular çözüyor. Okullarda başarı sınıfları oluşturuluyor. Başarılı olanlar bir sınıfa konuluyor. Diğerleri ise başarısız olarak nitelendiriliyor. Bunlar eğitimin parçası olmamalı. Aileler özel okul seçerken okulun öğretmen seçimine bakmalı. Öğretmenler doğru ve bilgili öğretmenler olmalı. Dersliklerdeki öğrenci sayısını sormalı. Çünkü sınıf ne kadar kalabalıksa öğrenme de o kadar güç olur. Okulun yabancı dildeki başarısı, teklojiyi ne kadar kullandığı, sanatsal ve sportif faaliyetlerini de göz ardı etmemeli. Okulun kütüphanesi ve okulun içinde güvenliğin ne oranda sağlandığı da okul belirlemede aile için önemli kriterler olmalı.
Özel okularadan yanayım
Bu sene 3000 civarında özel okul var. Bunların 1000 kadarı İstanbul'da yer alıyor. Özel okullar genellikle İstanbul, Ankara, Antalya, Konya, Adana gibi büyük şehirlerde toplanmış durumda. Şu anki durumu bilmiyorum, ama 2005'te Artvin, Gümüşhane, Muş, Hakkari, Şırnak, Ardahan, Iğdır, Bayburt'da özel okul yoktu. Aslında bir ilde özel okul olmaması kayıp değil. O ilde özel okul yaşayamayacaksa açılmaması en doğrusu. Sonunda öğretmenler mağdur olmamalı. Ben her zaman özel okullardan yanayım. Özel okullar sayesinde devletin sırtındaki yük azalıyor. Durumu olan herkes çocuğunu özel okula gönderse devlet okullarında 50 olan öğrenci sayısı 30'lara iner. Ordaki çocuklar da daha iyi eğitim almış olur.
Okullar beklentileri karşılamalı
Özel okulların orta öğretime yerleştirmede ciddi bir üstünlüğü var. Okullardan sınava giren öğrencilerin ortalamalarına bakıldığında 500 okulda 2-3 tane devlet okulu var. Okul başarı puanları işe girince bu oran biraz daha değişiyor. O zaman birkaç tane daha devlet okulu bu aralığa girebiliyor. İyi öğrenciler Anadolu lisesi ve fen liselerini seçiyor. Ama üniversiteye giriş başarı oranına bakıldığı zaman fen liseleri, Anadolu liseleri, özel fen liseleri ve özel öğretim kurumları nerdeyse başa baş gidiyor. Talebe göre Anadolu liselerinin sayısı çok. Bazı Anadolu liseleri boş kalıyor. Tabela değişince okul Anadolu lisesi olmuyor. Aynı şekilde özel okul da kontenjanını dolduramıyorsa onun da beklentileri karşılamadığı anlamına geliyor.
Doğru özel okul seçimi nasıl yapılır?
Okul seçimi çocuğun geleceği için çok önemli. Birçok ailenin doğru okul seçimi yapma konusunda kafası karışık. Aile çocuğunu özele okula vermeyi düşünüyorsa konu daha bir hassaslaşıyor. Çocuğunun iyi bir eğitim alması için servet dökecek olan aileler yanlış bir okul seçimi yapmak istemiyor.
Özel okulun iyisi nasıl anlaşılır, okulu seçerken aileler nelere dikkat etmeli, okulun sınav başarısı seçimde ne kadar önemli? Okul seçerken aileler nelere dikkat etmeli? Bu soruları Türkiye'de özel öğretim kurumlarını çatıları altında toplayan TÖDER ve Türkiye Özel Okullar Birliği Başkanlarına sorduk. Onlardan okul seçimine yönelik tüyolar:
Okul seçerken okulun süsüne kapılmayın önemli olan içeriği
Velilerin çocukları için özel okul araştırma süreci başlamak üzere. Ama hala velilere özel okullar yeterli şekilde anlatılmıyor. Çocuk için okulu aileler seçiyor. O yaştaki çocukların okul seçme şansı yok. Unutmamak gerekiyor ki bugün ilkokula başlayacak bir öğrenci yaklaşık 25 yıl sonra iş hayatına atılacak. Bu nedenle çocuğa okul seçerken ailelerin dikkat etmesi gereken çok şey var. Veli bir eğitimci değil ve yanlış bir seçim yapmamak adına iyi analiz yapmalı. Okulun geçmişteki mezunları araştırılmalı. Geçmişteki mezunların bu günkü toplumdaki yerlerine bakmalı. Okulun vizyonu ve misyonu nedir, fiziki donanımı yeterli mi, eğitim kalitesi öğrenciye iyi yansıtılıyor mu, dil eğitimi nasıl? Bunlara dikkat edilmesi gereken şeylerden sadece birkaçı.
Okulun iklimi, güler yüzlü yönetici önemli
Türkiye'de henüz özel okullar istenilen seviyede değil. Ama bunu en kısa zamanda aşmalıyız. Okullarda eğitim iklimi olmalı. Veli bile okula girdiği zaman bunu hissetmeli. Okulda öğretmenin ve yöneticinin yüzü gülmeli. Çocukların gelcekte mutlu bireyler olması için zamanını en çok geçireceği yerde huzur bulması gerekiyor. Okulun iklimi öğrenci için uygun değilse, okul sınavlarda ne kadar başarılı olursa olsun çocuklar yarının başarılı insanları, mutlu bireyleri olamaz. Okulda öğrenciye sürekli bilgi yüklenmesi de çocuğun geleceği için sıkıntı yaratabilir. Bugün çok şeyi bilmek çok zaman almıyor. Ama şu bir gerçek ki öğretilen bilgiler gelecekte değişecek. Okul öğrenciye bilgiyi nasıl bulmalı, nasıl araştırmalı, nasıl sentez ve analiz yapmalı öğretmeli. Bilgiyi vermek kadar onu kullanmasını bilmek de önemli. Sınavda öğrenciye yüksek puan aldırmak çok kolay. Geleceğimiz için okullarda bilgi yüklemekten daha çok liderlik yapabilecek yetinin verilmesi gerekiyor.
Sınav başarısı en önemli kriter olmamalı
Okul seçerken sınav başarısı, akademik başarı küçümsenmemeli. Ama bu en önemli kriter de olmamalı. Okul, öğrenciyi spordan sanata her alanda donatmalı. Okulların bu aktivitelere ne kadar zaman ayırdığı önemli. Özel okulu diğer okullardan ayıran en önemli özelliği dil eğitimine önem vermesi. Okulu seçerken veliler, okulun lisan kapasitesine de bakmalı. Artık bir dil yetmiyor. İki hatta üç yabancı dil bilmek önemli. Ailelere okulu seçtikten sonra çok iş düşüyor. "Ben çocuğumu özel okula verdim. Görevim bitmiştir." anlayışı içinde olmamalılar. Velilerin öğretmenlerle iletişimi çok iyi olmalı. Ailelerin seçimi çok önemli. Seçimi yaparken çocuk da gözardı edilmemeli. Çocuğun nasıl öğrendiği, hangi alana ilgisi olduğuna da bakılmalı. Aileler okulun süsüne önem vermesin. Unutmasınlar ki yemeğin sunumundan çok tadı önemlidir.
Özel okullar yaygınlaştırılmalı
Özel okullarda şu an 3000'i aşkın öğrenci okuyor. Ama hala Türkiye'de özel okulu olmayan illerimiz var. Doğu ve Güneydoğu'daki birçok ilde özel okul yok. Daha çok gelişmiş illerimizde var. Kalkınmada öncelikli olan illere de özel okullara götürülmeli. Bir ilde özel okul olmaması kayıp. Bütün istatistikler özel okulların her alanda başarılı olduğunu gösteriyor. En azından yabancı dil öğretiyor, sınıflarda az öğrenci var. Bütün özel okullar devlet okullarından kalitelidir demek istemiyorum. Ama bakıldığında çok alanda özel okullar ilerde. Dünyada da bu böyle. Ama biz özel okullarımızı belli bölgeler yerine daha da yaygınlaştırmalıyız. Bu da eğitimde fırsat eşitliği getirecek. Kaliteli, iyi okullara erişimde adalet olacak.
Özel okullarda herkes okuyabilmeli
Sınav başarısı bireyin bütün başarısı değil. Gelecek ona endeksli değil. Araştıran, meseleye farklı bakabilen, bilgiyi sentezleyen kişilerde akademik başarı olur. Ailelerde bu bilinçle okul seçmeli. Maddi imkanı olan her veli çocuğunu özel okula vermeli diyemem. Özel okullarla yarışacak devlet okulları da var. Ama bunların sayısı yeterli değil. Bana göre velinin maddi durumu varsa çocuğunu özel okula vermeli. Özel okullar varlıklı ailelerin çocuklarının ****** şekline dönüşmemeli. Dar gelirli aile çocuklarının da özel okullarda okuyabilmesini sağlayacak politikalar geliştirilmeli.
Özel okul seçerken çok okul gezin, velilerden ve eğitimcilerden görüş alın
Birçok aile çocukları için özel okul seçimini yanlış yapıyor. 5 yaşlarında çocuğu olan veliler bile çocukları için okul araştırırken okulun SBS başarısını ya da üniversiteye giriş başarısını soruyor. Bu büyük bir yanlış. Aile öncelikle çocuğunu tanımalı. Çocuğun özelliklerini, fiziki ve mental kapasitesini bilmeli. Çocuğun nelere karşı yeteneği var tesbit etmeli. Çocuk için hedef koyarken çocuk neye yöneliyor incelemeli. Her aile çocuğum doktor, mühendis, avukat olacak diye yola çıkarsa hüsrana uğrar. Zorlamayla bunları yapmaya kalkarsa da çocuğu kaybeder. Gelecek planlaması yaparken genelde aileler çocuklara rol biçiyor. Çocuğun yetenekleri ise dikkate alınmıyor. Durum böyle olunca ortaya psikolojik yönden zedelenmiş, istediği mesleği yapamayan ya da meslek edinmiş işsiz çocuklar çıkıyor.
Zincir okullara dikkat etmeli
SBS başarısı, üniversitesi başarısı zorlamayla olmaz. Sadece bu başarılara odaklanmış okul, çocuğun yeteneklerini ve doğru kapasitesini ortaya çıkartmaz. Okul seçerken çok okul gezmek gerekiyor. Okullar hakkında bilgi almak, okul sahiplerini dinlemek, seçilecek okulun öğrenci ve öğretmenleriyle konuşmak lazım. Eğitimcilerden ve okul mezunlarından da fikir almak gerekiyor. Kağıt üstündeki göstergelere dikkate alınmamalı. Özellikle zincir okullarda dikkatli olunmalı. Okul ticari kaygılar taşıyor mu? Eğitim ile ilgili cinayetler işleniyor mu? İncelenmeli. Bunlar doğru okulu seçmek için sihirli formüldür.
Eğitim bırakıldı, öğretimin peşinden gidiliyor
Türkiye'de eğitim bırakıldı, öğretimin peşinden gidiliyor. Orta öğretimde beden, müzik, resim dersleri yapılmıyor. Çocuklar bu derslerde SBS'ye yönelik sorular çözüyor. Okullarda başarı sınıfları oluşturuluyor. Başarılı olanlar bir sınıfa konuluyor. Diğerleri ise başarısız olarak nitelendiriliyor. Bunlar eğitimin parçası olmamalı. Aileler özel okul seçerken okulun öğretmen seçimine bakmalı. Öğretmenler doğru ve bilgili öğretmenler olmalı. Dersliklerdeki öğrenci sayısını sormalı. Çünkü sınıf ne kadar kalabalıksa öğrenme de o kadar güç olur. Okulun yabancı dildeki başarısı, teklojiyi ne kadar kullandığı, sanatsal ve sportif faaliyetlerini de göz ardı etmemeli. Okulun kütüphanesi ve okulun içinde güvenliğin ne oranda sağlandığı da okul belirlemede aile için önemli kriterler olmalı.
Özel okularadan yanayım
Bu sene 3000 civarında özel okul var. Bunların 1000 kadarı İstanbul'da yer alıyor. Özel okullar genellikle İstanbul, Ankara, Antalya, Konya, Adana gibi büyük şehirlerde toplanmış durumda. Şu anki durumu bilmiyorum, ama 2005'te Artvin, Gümüşhane, Muş, Hakkari, Şırnak, Ardahan, Iğdır, Bayburt'da özel okul yoktu. Aslında bir ilde özel okul olmaması kayıp değil. O ilde özel okul yaşayamayacaksa açılmaması en doğrusu. Sonunda öğretmenler mağdur olmamalı. Ben her zaman özel okullardan yanayım. Özel okullar sayesinde devletin sırtındaki yük azalıyor. Durumu olan herkes çocuğunu özel okula gönderse devlet okullarında 50 olan öğrenci sayısı 30'lara iner. Ordaki çocuklar da daha iyi eğitim almış olur.
Okullar beklentileri karşılamalı
Özel okulların orta öğretime yerleştirmede ciddi bir üstünlüğü var. Okullardan sınava giren öğrencilerin ortalamalarına bakıldığında 500 okulda 2-3 tane devlet okulu var. Okul başarı puanları işe girince bu oran biraz daha değişiyor. O zaman birkaç tane daha devlet okulu bu aralığa girebiliyor. İyi öğrenciler Anadolu lisesi ve fen liselerini seçiyor. Ama üniversiteye giriş başarı oranına bakıldığı zaman fen liseleri, Anadolu liseleri, özel fen liseleri ve özel öğretim kurumları nerdeyse başa baş gidiyor. Talebe göre Anadolu liselerinin sayısı çok. Bazı Anadolu liseleri boş kalıyor. Tabela değişince okul Anadolu lisesi olmuyor. Aynı şekilde özel okul da kontenjanını dolduramıyorsa onun da beklentileri karşılamadığı anlamına geliyor.