Norovirusler tüm dünyada erişkin ve çocuk gastroenteritlerinin (ishallerinin)

__asli__

Daimi Üye
Katılım
17 Temmuz 2008
Mesajlar
641
Tepki
448
Puan
63
Konum
Germany
Noroviruslerin esas bulaşı, ağız-dışkı yolluyla (kusmukla da bulaşır) olmakla birlikte hava yoluyla da (olasılıkla kuvvvetli kusmalar esnasında) bulaşma olabileceğine dair epidemiyolojik veriler vardır. Olgular bütün yıl boyunca görülebilir. Her yaştan insanları, açık ve kapalı toplulukları etkiler. Bulaşma, yuvalarda, göçmen kamplarında, tatil yapılan kamplarda, hastanelerde, okullarda, restorantlarda, gemi yolcularında, askeri birliklerde ve aile içi bireylerde görülmekte ve bu gruplarda salgınlar yapabilmektedir. Hekime başvuran erişkin ishallerinin yaklaşık %20�sinden norovirusler sorumludur. Norovirusler, bakteriyel kaynaklı olanlar dışındaki ishal salgınlarının %60-95�ini oluşturur. Norovirus salgınları genellikle, kişiden kişiye temas (%35), kontamine su (içme suyu, havuz suları, göl suları, buz küpleri) ve gıda (midye, istiridye gibi kabuklu deniz hayvanları, salatalar, dondurma, soğuk yiyecekler, sandviç, taze sebze ve meyveler) ile oluşmaktadır. Virusun ısı ve klorlamaya nispeten dirençli olması su ve gıdayla bulaşmasını kolaylaştırmaktadır.

Gönüllüler üzerinde yapılan çalışmalarda hem sağlıklı hem de hastalık gelişen gönüllülerde, virusun dışkıyla atılımının uzun süre (>3 hafta) devam ettiği görülmüştür.

Norovirus infeksiyonları hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde görülür. ABD, Japonya, Avustralya gibi gelişmiş ülkelerde küçük, büyük salgınlar bildirilmiştir. Ülkemizde ishallerde norovirus sıklığı konusunda yapılmış fazla çalışma yoktur.

Salgınlarda etken olarak Norovirusleri düşündüren bazı özellikleri vardır. Bahse konu özelliklere örnek olarak, 24-48 saatlik kuluçka dönemi, kusmayla birlikte 2-3 gün devam eden kısa süreli hastalık, yüksek oranlı sekonder atak hızı, dışkıda diğer etkenlerin saptanmayışı verilebilir.

Gıda sektöründe çalışan hastalıklı kişiler bulaşmadan sorumlu olabilir. Hastalık genellikle salgın tarzında, kusma ve ishalle başlar ve hızla topluma yayılır. Kişiden kişiye bulaş olabilir. Dışkıyla virus atılması 24-48 saatte maksimum düzeydedir. Üçüncü günden itibaren atılan virus sayısı azalır ve ancak %20 kadar hastanın dışkısında virus bulunmaktadır. Bazı şahıslarda uzun süreli virus atılımı mümkündür ve bulaşmada bunlar da önemlidir.

Norovirus infeksiyonuna kan grubu 0 olanlar daha az, B olanlar daha fazla eğilimlidir. Erişkinlerin çoğunda serumda özgül antikor varlığına rağmen, bunlar hastalıktan koruyucu değildir. Tekrarlayan bulaşmalar sonrasında direnç artmaktadır. Birbirinden antijenik olarak farklı viruslere karşı çapraz direnç gelişmemektedir.
Klinik belirtiler

Kuluçka süresi 18-72 saattir. Belirtiler aniden veya tedricen başlar. Hastaların çoğunda ilk olarak bulantının eşlik ettiği karın ağrısı görülür. Genel olarak hem ishal hem de kusma vardır. İshalli hastanın dışkısı mukus, eritrosit ve lökosit içermez. Günde 4-8 kez, orta miktarda dışkılama görülür. Kansız, mukussuz, sekretuvar karakterde bir dışkılama vardır. Kusma çocuklarda, erişkinlerden daha sık rastlanan bir belirtidir. Kusma veya ishal tek başına da görülebilir. Olguların yarısında hafif dereceli bir ateş (>37.5oC) olabilir. Karın krampları, kas ağrıları, baş ağrısı, keyifsizlik, halsizlik sıklıkla olabilir. Klinik belirtiler genellikle 24-72 saat devam eder, bazen 10 gün kadar sürebilir. Süt çocukları ve küçük çocuklarda semptomatik infeksiyonlar yapabilir, geriatrik yaş grubunda da salgınlar bildirilmiştir.

Bağışıklık yetmezliklilerde atipik seyir ve komplikasyonlar (yaygın damar içi pıhtılaşması, nörolojik tutulum) görülebilir. İmmunsupresif tedavi alanlarda norovirusler kronik ishale neden olabilir. Debil ve yaşlı hastalarda ciddi seyir gösterebilirmesine rağmen asemptomatik enfeksiyonlar da görülebilir.

Genel olarak norovirus ishalleri kendi kendini sınırlar, hastanede yatırmayı gerektirecek ciddi dehidratasyona neden olmaz ve ölüm çok nadirdir.
Tedavi ve korunma

Norovirus ve diğer calicivirus ishalleri genellikle kendiliğinden iyileşir. Hastalık, düşkün konaklarda kısmen daha ciddi seyir gösterebilir. Oral izotonik rehidratasyon sıvılarının verilmesi genellikle yeterlidir. Ciddi kusma ve ishal gelişen olgularda parenteral sıvı verilmesi gerekebilir.
Etkene yönelik tedavide Norovirusun enterositlerde karbonhidrat reseptörlere bağlanmasını hedef alan antiviraller üzerinde çalışılmaktadır.
Gıda, su, kişisel temaslar ve çevresel yüzeyler aracılığıya kolay bulaşma olduğundan, norovirus ilişkili salgınları kontrol etmek güçtür. Salgınlar çoğunlukla su ve gıda kaynaklı olduğundan bu kaynakların kontamine olmasını engelleyici önlemler korunmada önemlidir. Su kaynağının kontamine olması kuşkusunda yüksek klor konsantrasyonları (>10 mg/L) 30 dakika veya daha uzun süre uygulanırsa yararlı olabilir. Hastaneye yatırılan hastalar için enterik koruma önlemleri uygulanır. Kusan hastalar için çıkartılara karşı önlem alınır. Hasta çıkartılarıyla temas eden sağlık personeli eldiven ve maske kullanmalıdır. Temas sonrası hijyenik el yıkama yapılmalıdır. Kontamine çevre %5-10 oranında sulandırılan ve taze hazırlanan çamaşır suyu ile temizlenmelidir.
Gıda sanayinde çalışan ishalli kişiler semptomları geçtikten sonra en az iki-üç gün gıda işinde çalıştırılmaz. Kabuklu deniz ürünleri temiz suyla yıkanıp, iyice pişirildikten sonra yenilmelidir.
Norovirus kapsitlerinin ağızdan verilmesi bağışık cevap geliştirmiştir. Ancak bağışıklık uzun sürmediğinden ve noroviruslerin değişik antijenik tipleri mevcut olduğundan etkin bir aşının geliştirilmesi zor gözükmekle birlikte aday aşılardan biri olan Norwalk viral kapsid proteini içeren inaktif norovirus aşısı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.
 

Şu anda bu konu'yu okuyan kullanıcılar

    Üst