Kolej Avrupa’da genel olarak orta öğrenim sonrası eğitim veren öğrenim kurumlarına; Türkiye’de ise programlarında bir yabancı dil öğretimine ağırlık veren resmi veya özel Türk, yabancı lise dengi okullara verilen ad.
Latince collegium kelimesinden türetilen kolejler, on dördüncü yüzyılda İngiltere’de kurulmaya başladı. Winchester College ile Eton College gibi kolejler, Cizvitlerin katolik ülkelerde ve sömürgelerde misyoner faaliyetlerini yürütmek için açtıkları kolejlerdir. Ortaçağın sonlarından başlayarak diğer Avrupa ülkelerinden de üniversite öğrencilerini barındırmak için kolejler kuruldu. Bunlardan Paris, Oxford ve Cambridge üniversitelerinde kurulmuş olanları çok gelişti. I. François tarafından Paris’te kurulan College de France, Yunanca, Latince ve İbranice dillerini öğretmeyi gaye edinmişti. On beşinci yüzyılda hemen hemen bütün üniversite öğrencileri kolejlerde yaşıyor, kitaplık ve ilmi kaynaklardan faydalandıkları gibi düzenli maaş alıyorlardı. Sonunda kolejler tamamen eğitim ve öğretim faaliyetini üstlendi.
Sonraki asırlarda Amerikada kurulan kolejler yüksek tahsil veren kuruluşlar olarak ağırlığını hissettirdi. Kolejler öğrencileri yetiştirip, üniversite bitirme imtihanlarına hazırladılar. Buralarda yetiştirilen öğrencilere diploma veren üniversiteler kuruldu. Çoğu birbirine uzak birçok başka kolej öğrencileri diploma imtihanları için bir üniversiteye bağlandılar. On dokuzuncu yüzyılda İngilizler çeşitli sömürge ülkelerinde açtıkları kolejleri, Londra’daki üniversitelere bağladılar. Kanada’nın Atlas Okyanusu kıyısındaki eyaletleriyle, Ontario’da kolejler kuruldu.
ABD’de kolej terimi, lisans diploması veren dört yıllık yüksek öğrenim kurumları veya iki yıllık bir öğretimden sonra sertifika veren okullar için kullanıldı. 1783’te ABD’de lisans diploması veren dokuz kolej vardı. Bunlar resmen değilse de üniversite adıyla anılıyordu. Bağımsızlıktan sonra eyaletlerde bu kolejleri andıran üniversiteler kuruldu. On dokuzuncu yüzyılda kolej adıyla çeşitli yüksek öğrenim kurumları, özellikle öğretmen ve tarım yüksek okulları da kuruldu. Almanya’da da programında teknik konularda derslere yer veren, bazı kurumların adında kolej kelimesine rastlanmıştır. Fransa’da ise kolej terimi sadece orta öğretim kuruluşları için kullanılır. Türkiye’de de kolej denince daha çok orta öğretim kurumları akla gelir.