Kızamık, mevsimsel artışlar gösteren, tüm dünyada yaygın ve aşılanmamış toplumlarda tüm topluma yayılabilecek kadar tüm topluma yayılabilecek kadar bulaşıcı bir hastalıktır. Esas olarak insana büyük damlacıklarla, yakın temasla bulaşır. Gelişmiş ülkelerde hastalık için en riskli grup okul çağı çocuklarıdır. 1960’lı yıllarda kızamık aşısının uygulamaya girmesinden bu yana bir çok ülkede kızamık hastalığının sıklığı azalmaya başlamıştır. Kızamıkla hastalar virüsü boğazlarında taşırlar ve ilk belirtilerin görülmesinin bir iki gün öncesinden başlayarak 7 gün süreyle bulaştırırlar. Virüs dış ortamda uzun süre canlı kalamaz. Bu nedenle kızamıklı hasta ile temas eden kişilerin hasta olmadan önce bir üçüncü kişiye hastalığı yayma oranları çok azdır. Kızamık özellikle okul öncesi çocuklarda ve okula yeni başlayanlarda görülür. Yeni doğan bebekler anneden antikorlar nedeniyle ilk iki üç ay hastalığa yakalanmazlar. Kızamığın kuluçka dönemi yaklaşık 8-12 gündür. Kızamıklı birisiyle temastan sonra döküntülerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre de genelde 14 gündür. Kızamık tek bir kez geçirilmekle hayat boyu bağışıklık sağlar.
Kızamıkta; kuluçka döneminden sonra, dört gün kadar süren bir prodrom(ön) dönemi vardır. Bu dönemde ateş, göz nezlesi, burun akıntısı, öksürük ve yanak mukozasında beyazımsı lekeler tipiktir. Döküntünün ortaya çıkmasından iki gün önce hastaların % 80-90’ında ağız içi mukozasında mavi beyaz noktalar görülür. Koplik lekeleri olarak adlandırılan bu döküntüler kızamık için tipiktir.
Döküntü dönemi: kızamıkta döküntü hafif kabarık ve kırmızıdır. Saç çizgisi alın ve enseden başlar. Yüze boyna kollara ve gövdeye yayılır. Yüz ve boyundaki döküntüler birleşme eğilimindedir. Deri şiş gözükür, yüz şiş bir görünüm alır. Döküntülerin başlamasıyla ateş daha da yükselir. Döküntünün en belirgin olduğu dönemde ateş en
yüksektir. Döküntüler esmerimsi bir renk bırakır, başlayış sırasına göre üçüncü günden başlayarak sönmeye başlar. Deride un serpilmiş gibi bir pullanma görülür. Döküntünün üçüncü gününden sonra ateş devam ederse üzerine ikinci bir hastalık eklendiği düşünülür. Kızamıkta ikincil enfeksiyonlar (komplikasyonlar) ortakulak iltihabı, zatürre, akut beyin iltihabı, kronik beyin iltihabı (SSPE) dır.
Süt çocuklarında en sık rastlanan komplikasyon ortakulak iltihabıdır. Ortakulaktan irinli akıntı gelmesi ve ateşin düşmemesi tipiktir. Özellikle iyi beslenmemiş süt çocuklarında zatürre gelişebilir, gelişmekte olan ülkelerde ölüme yol açan en önemli kızamık komplikasyonu zatürredir.
Diğer tedavilerin yanında kızamık vakalarında A vitamini eklenmesi önerilir.
En iyi korunma aşıyla sağlanır. Aşının koruyucu etkisi % 90-95 civarındadır. İlk aşı 9. ayda ikinci aşı 15 aylık iken, üçüncü aşı da 5 yaşında iken uygulanmalıdır.
Aşının yan etki oranı oldukça düşüktür. Aşılananların % 5-15’inde ateş görülebilir. Ateş genellikle aşıdan beş altı gün sonra başlar ve ortalama 2 gün sürer. Döküntü aşılananların yaklaşık % 5’inde görülür, aşıdan 7-10 gün sonra başlar ve 2-4 gün sürer. Kızamık aşısından sonra kronik beyin iltihabı (SSPE) sıklığında belirgin bir düşüş gözlenmiştir.
Döküntü dönemi: kızamıkta döküntü hafif kabarık ve kırmızıdır. Saç çizgisi alın ve enseden başlar. Yüze boyna kollara ve gövdeye yayılır. Yüz ve boyundaki döküntüler birleşme eğilimindedir. Deri şiş gözükür, yüz şiş bir görünüm alır. Döküntülerin başlamasıyla ateş daha da yükselir. Döküntünün en belirgin olduğu dönemde ateş en
Süt çocuklarında en sık rastlanan komplikasyon ortakulak iltihabıdır. Ortakulaktan irinli akıntı gelmesi ve ateşin düşmemesi tipiktir. Özellikle iyi beslenmemiş süt çocuklarında zatürre gelişebilir, gelişmekte olan ülkelerde ölüme yol açan en önemli kızamık komplikasyonu zatürredir.
Diğer tedavilerin yanında kızamık vakalarında A vitamini eklenmesi önerilir.
En iyi korunma aşıyla sağlanır. Aşının koruyucu etkisi % 90-95 civarındadır. İlk aşı 9. ayda ikinci aşı 15 aylık iken, üçüncü aşı da 5 yaşında iken uygulanmalıdır.
Aşının yan etki oranı oldukça düşüktür. Aşılananların % 5-15’inde ateş görülebilir. Ateş genellikle aşıdan beş altı gün sonra başlar ve ortalama 2 gün sürer. Döküntü aşılananların yaklaşık % 5’inde görülür, aşıdan 7-10 gün sonra başlar ve 2-4 gün sürer. Kızamık aşısından sonra kronik beyin iltihabı (SSPE) sıklığında belirgin bir düşüş gözlenmiştir.
