Etkili Ebeveynliğin Alfabesi!
A: Anne baba olun. Çocuğunuz hayatı boyunca pek çok arkadaşa zaten sahip olacak. Ama onun tek anne babası sizsiniz. Çocuğunuzla arkadaş değil, onun anne babası olun. Unutmayın etkili ebeveynliğin ilk kuralı bu.
B: Beklentileriniz gerçekçi olsun. Her çocuğun yapabileceği şeyler ve iyi yapabildikleri farklıdır. Her çocuk özeldir. Çocuğunuzun kapasitesini bilerek beklentilerinizi bu doğrultuda oluşturun ve abartmayın. Kimse mükemmel değildir.
C: Cesaretlendirin. Geçmişteki başarılarından yola çıkarak, çocuğunuza duyduğunuz güveni ona göstererek onu yüreklendirin. Yapabileceğini düşünmek, buna yönelik anne babadan destek almak ve yapabildiğini görmek özgüvenli çocuk olmasını sağlayacaktır.
Ç: Çabalarını takdir edin. Çabalarının sonucu ne olursa olsun çocuk takdir edilmelidir. Sonuç değil süreç önemlidir. Çabaladığı şey başarısızlıkla sonuçlansa bile çocuğunuzu yüreklendirin ve tekrar denemesi için destek olun.
D: Disiplin önemli! Olumlu disiplin anlayışı kazanın. Kuralları, sınırları net belirleyin ve bunu çocuğunuzla açık açık konuşun, onunda fikrini alın. Kuralların uygulanmasında tutarlı davranarak disiplin sağlamaya çalışın. Çocuk kurallarla büyük, kuralların ve disiplinin olmadığı bir ortamda çocukların kafası karışır ve davranışlarını kontrol edemez hale gelirler.
E: Empati kurun ve çocuğunuzun da kurmasını sağlayın. Empati kurabilmeyi öğretin.
F: Fazlalıklardan kurtulun. Fazla oyuncağı, fazla eşyası, fazla aktivitesi olan çocuk doyumsuz olmanın yanı sıra eğlence bağımlısı olur. Hayal gücü ve yaratıcılığı zayıflar. Fazla oyuncak ve fazla olan her şey doyumsuzluk duygusunu ortaya çıkaracaktır.
G: Gülün
Birlikte doyasıya gülün ve bu anların tadını çıkarın.
H: Hayal kurun. Çocuğunuzla birlikte bol bol hayal kurun. Hayalleri hakkında konuşun ve hayallerinin resmini çizin. Hayal kurmasını destekleyin. Hayal gücünün gelişmesi için evdeki malzemelerden oyuncaklar üretmesine izin verin.
I: Israrcı olmayın. Bu sadece inatçılığı pekiştirecektir. Israr etmek yerine kuralları ve sınırlar çerçevesinde orta nokta bulun ya da ısrar ettiğiniz konuda ikna etmek için onun fikrini de ekleyin.
İ: İletişimin gücüne inanın. Çocuklar ile doğru ve açık iletişim her şeyin daha anlaşılır olmasına yardım edecektir.
K: Kıyaslamayın. Her çocuk özeldir ve biriciktir. Asla başkası ile aynı olmak, aynı başarıları yakalamak zorunda değildir. Çocuğunuzu kendi gelişimi, kendi başarıları çerçevesinde değerlendirin. Kendisiyle kıyaslayın başkası ile değil; abisi, ablası, komşunun çocuğu, sınıf arkadaşı ile değil! Kıyaslamayarak sadece kendi yaptıklarına odaklanmasını, başkalarının ne yaptığının önemi olmadığını öğretin.
L: Lütfen deyin. Bu sizden, anne babalığınızdan bir şey eksiltmeyecektir. Çocuğunuza saygı duyduğunuzu gösterecek ve örnek bir davranış olacaktır.
M: Masalların mucizesinden yararlanın. Masallar çocuk gelişiminin en iyi destekleyicilerinden biridir. Çocuğunuzla birlikte masallar okuyun, okuduğunuz masallar hakkında konuşun, resimlerini yapın, farklı sonlar yazın, hatta kendi yaşadıklarınızdan masallar yazın. Masalın terapötik ve iyileştirici gücü olduğunu hatırlayın.
N: Ne istediğine odaklanın ve bunu ona sorun. Değer verildiğini hissettirin.
O: Oyun oynayın. “Oyun Çocuğun İşidir” diye boşuna dememişler. Çocuğunuzun kendini oyunla ifade etmesi kadar siz de kendinizi oyunla ifade edin. Oyunla birbirinizi daha iyi anlayacaksınız. Çocuğunuzun yaşına uygun oyunlar seçerek birlikte oynayın, birlikte keşfedin. Oyunun gücüne inanın.
Ö: Örnek olun. Uygun davranış kalıplarını önce kendi davranışlarınıza yansıtın ve ona öğretin. Çocukların çok iyi gözlemciler olduğunu, her davranışınızı gözlemlediğini unutmayın. Çocuklar nasıl davranması gerektiğini öğrenmek için ilk olarak anne ve babasını gözlemler. Çocuklar için en iyi model ebeveynleridir. Yaptıklarımızla söylediklerimiz çelişmemelidir.
P: Problemlerin kaynağına odaklanın. Problem bir davranışın yapılmasına değil neden yapıldığına bu davranışın altında ne yattığına odaklanın. Çocuk problem ile size hangi mesajı, sinyali vermeye çalışıyor bunu bulmaya çalışın. Problemi değil kaynağını düzeltin ki problemde otomatik olarak düzelsin.
R: Rüşvet vermeyin. Ödüllendirmek rüşvet vermek anlamına gelmez. Ödüllendirmeyi doğru kullanın.
S: Sevgi ve saygı gösterin, hem de koşulsuz. Etkili ebeveynliğin en önemli noktalarından biri de koşulsuz sevgi ve saygıdır. Yanlışlarına rağmen sevildiğini bilen çocuk yanlışlarıyla daha başarılı mücadele edecektir. Çocuklar sevildiğini bilmek ve hissetmek ister. Unutmayın; koşulara bağlı sevgi, sevilmediği hissi uyandırır.
Ş: Şans verin. Bırakın kendi denesin, kendi deneyimlesin ve böyle öğrensin. Yapabileceği işleri elinden almayın. Onun işini onun yerine yapmayın, bunun yerine ona rehberlik edin. Kendi işini yapan çocuk kendine saygı ve özgüven duyan biri olacaktır. Hatalarına karşı da sabırlı olun.
T: Tutarlı davranın. Sözleriniz ve davranışlarınız arasındaki tutarlı davranış kadar, zaman içerisinde de davranışlarınızın tutarlı olması önemli. Çocuklar tutarsız davranışlara karşı oldukça duyarlıdır ve bu davranışlar karşısında çeşitli davranış problemleri ortaya çıkabilir.
U: Uzman yardımı almaktan sakınmayın. Gerektiğinde bir uzmana danışın. Çocukluk travmalarıyla vaktinde savaşın. Her gelişim döneminde her bireyin desteğe ihtiyacı olduğu konular vardır. Çocuklarınız ile ilgili konularda destek alın.
Ü: Üzüntülerini paylaşın, kırgınlıklarını dinleyin. Aktif dinleme yöntemleri ile yaşadığı üzüntüleri dinleyerek hem rahatlamasını hem de anlaşıldığını hissetmesi sağlayın.
V: Verdiğiniz sözleri mutlaka tutun. Verilen sözlerin tutulması, iyi rol model olma, tutarlı olma, güvenilir olma konusunda önemli bir davranıştır. Çocuğunuzun size güvenmesi için verdiğiniz sözleri tutun, tutamayacağınız sözler vermeyin.
Y: Yalan söylemeyin. Her çocuk doğru ve yalanı ayırt eder ve hisseder. Ne anlatılması gerekiyorsa yaşına ve gelişim düzeyine uygun şekilde anlayabileceği şekilde anlatılmalıdır. Yalan söylemeyerek iyi rol model olmayı da ihmal etmeyin.
Z: Zaman geçirin. Çocuğunuzla birlikte geçirdiğiniz zaman öyle değerli ve özeldir ki! Onunla kaliteli ve sevgi dolu zamanlar geçirmeniz mutlu çocuk yetiştirmenize destek olacak altın bir kural.
