Dizi yazarak nasıl para kazanılır?"
Ünlü dizi yazarları anlatıyor "Bu işten nasıl para kazanılır?"
Yayınlandığı ilk günden itibaren reyting rekortmeni haline gelen ATV dizilerinin senaristleri ile sizler için çok özel röportaj... Tutan dizi nasıl yazabilirsiniz? Kimseyi tanımadan dizinizi nasıl satabilirsiniz? Çok tutan dizinin formulü nedir? gibi soruların cevaplarını Sabah.com.tr okuyucularına özel olarak derledik. İşte röportajın ayrıntıları...
TUTAN DİZİ NASIL YAZILIR?
Birol Güven - ÇOCUKLAR DUYMASIN
Bunun bilinen bir yolu yok. Su yolunu bulur. Her senaristin farkedilme öyküsü birbirinden farklıdır. Hiçbir iki senarist aynı yolu izleyesek başarılı olmamıştır. Başarı hikayeleri kendine özgüdür. Bundan sonraki senaristler de kendi yollarını bulacaklardır ama asla yeni senaristler için bir başarı formülü oluşturamayacaklardır. Bu işin doğası bu.
Pınar Bulut/Kerem Deren - EZEL
Senarist, önce zanaatına hakim olmalı. Senaryo, yazım türleri içinde matematikle en ilintili olanı. O matematiği öğrenmek gerek, her şeyden önce. İyi ya da kötü yazmaktan çok, senaryo tanımına uyan bir şey yazabilmek gerek. Senaryo yazmak, sahne, diyalog sıralamaktan çok daha önemlisi ve öncesinde, uzun araştırma yapmak demek. O araştırmayı, dizinin bütününe, tüm sezonuna yaymak demek. Senaryoyu yazmadan önce, kurgulamak, o kurgunun içinde oynamak, seçenekleri denemek demek.
Tutan bir dizi senaryosu yazmak, her şeyden önce, iyi düşünülmüş, araştırılmış, ilk akla gelenler değil, üçüncü, dördüncü akla gelenlerle uğraşılmış, iyi örülmüş, sağlam bir senaryo yazmak demek. Öyle bir senaryonun değeri, okunduğu anda anlaşılır. Yani, bizce, senarist, senaryo yazmayı öğrenmenin evrelerinden, sabırla geçmeli. Sektörün en temel eksiği de bu. Kendini geliştirmiş senariste öyle ihtiyaç var ki, o ihtiyacın karşılığı olacak senarist, insan tanıma, onlarla ilişki kurma evrelerini kısa yoldan geçer.
Kerim Ceylan - GÖNÜLÇELEN
Bir senarist nereden gelmeli, nereden geçmeli bilmiyorum. Ama eğer iyi bir hikayesinin olduğunu düşünüyorsa onunla yatıp onunla kalkmalı. Yarattığı her karakteri en yakın arkadaşıymış gibi tanımalı. Tepkilerini, sevinçlerini, korkularını, zayıf yönlerini bilmeli... Bunu kendi hayat tecrübesi ve sinema bilgisiyle harmanlamalı... Son olarak da ortaya çıkan senaryo onu heyecanlandırmalı... Her iş kolunda olduğu gibi tabii ki burada da sektörle, çalışma arkadaşlarıyla iyi ilişki kurmak önemli. Şans ise hayatta size ne kadar lazımsa bu işte de o kadar lazım diyebilirim.
Süleyman Çobanoğlu - KILIÇ GÜNÜ
Senaryo yazarlığının temeli, karakter ya da karakterler yaratmak, sonra da bu karakterleri belli bir gerilim ve matematik dahilinde "yaşatmak"tır diyebiliriz. Şansla yazar olunmaz. Geçici başarılar sağlayabilirsiniz ama yeterli değildir. Öte yandan, ben senaryo yazarlığı için edebiyat akrabalığını şart görürüm. Topallayan bir Türkçe ile, sakat ifadelerle senaryo yazsanız da bu bir şey değildir. Türk Sinemasında da, dünya sinemasında da, ciddi sinema eserleri, her şeyden çok edebiyata dayanır, edebiyatla yakınlığı vardır. Son dönemde pek çok isim geldi geçti. Ancak hiç biri, iki merhum ismi, Tarık Buğra ve Attila İlhan'ı unutturamadı bize... Televizyon yazarlığı ne kadar "iş" de olsa, "gösteri" de olsa, bence bu böyledir...
KİMSEYİ TANIMADAN DİZİMİ NASIL SATARIM?
Birol Güven - ÇOCUKLAR DUYMASIN
Yapım şirketlerinin ve kanalların drama değerlendirme bölümlerine projelerini sunmaları gerekmektedir. Önce projeyi kısaca anlatmakta yarar var. Bu kurul üyelerinin projenin tamamını detaylı bir şekilde okumama ihtimali yüksektir. Bu yüzden onların ilgisini çekecek ve projenin tamamını okumalarını sağlayacak kısa ve etkili bir öykü şeklinde yazmak çok önemlidir. Asıl sorun diğer projeler arasından farkeilebilme sorunudur.
Pınar Bulut/Kerem Deren - EZEL
Önce, sizin çok başarılı olacağına inandığınız dizi projenizi eleştiriye sunun. Farklı düşünen, fikrilerine değer verdiğiniz, sizi eleştirebilecek insanların süzgecinden geçirin. Eksiklerini bulun. Ve tekrar, tekrar yazın. Ama siz, bunu pazarlamak için ne yapmalıyımı soruyorsanız: Projeni pazarlamak için, projeni anlatabilmen gerek. Anlatabilmek için, kısa, vurucu bir sunum yapman gerek. Yazılı olarak yapabileceğin sunum; bir sayfalık bir anlatı. O anlatıda her şeyi anlatmaya çalışma. En temel, en vurucu şeyi söyle. Meselenin temasına, özüne, o sunumu okuyan insan bu olası dizinin bir seyircisiyse, o seyirciyi ilk yakalayacağın görüntülere odaklan.
Bunu yapmanın en kullanılan yolu, anlatabileceğin vurucu bir cümle bulmak. O cümlenin içinde, yapımcının tanıdığı, benimsediği bir işin örneğini vermek. Ve o tanıdık, başarılı örneği, kendi yaratıcı, yeni fikrini anlatan cümlecikle birleştirmen. Bunun gibi, ama buna şu yeniliği getiriyor. Sunumun sözlü olanı için de iki naçizane tavsiye: Dağınık olmayan, hevesli, görseli unutmayan bir HİKAYE anlatmak.
Pek çok büyük yönetmen, aynı zamanda çok iyi hikaye anlatıcılarıdır. Hikayeyi iyi anlatırsan, o projenin iş yapıp yapmayacağını karşıdakinin gözünden görürsün. Sunumla beraber, iyi çalışılmış bir proje/araştırma dosyası doğru ve faydalı olacaktır. Konuya hakimiyet, yaratıcı alanda daha özgüvenle zihnini serbest bırakmanı sağlar. Sana da, yaptığın aaştırmayı gören yapımcıya güven verir.
Kerim Ceylan - GÖNÜLÇELEN
Öncelikle sizin gibi binlerce kişinin daha olduğunu bilmelisiniz. Yani işiniz hiç kolay değil... Dizi sektöründe –diğer sektörlerde de olduğu gibi- tecrübe ön plandadır. Eğer tecrübeniz “yeterli” değilse kimse size kolay kolay “gel şu diziyi” yaz demez. Bu tecrübeyi en iyi şekilde bir senaryo grubunda çalışarak kazanabilirsiniz.
Eğer bu mümkün değilse, bazı meslek birliklerinin düzenlediği senaryo atölye çalışmalarını ve seminerlerini tavsiye ederim. Sen-der’in yakın zamanda böyle bir çalışması olabilir. İnternet sitesinden takip edebilirsiniz.
Süleyman Çobanoğlu - KILIÇ GÜNÜ
O zaman tanışacaksınız, yapacak bir şey yok... Ben bunu çok yapmak zorunda kalmadım, ama eğer yazdığınız şeye inanıyorsanız, hayata geçmesi için çabalamak zorundasınız. Bir hikaye önerirsiniz, çalışır ve geliştirirsiniz, en sonunda da senaryoyu yazarsınız, ve çekilir. Bütün bu aşamalar yolunda giderse, aldığınız asıl ödül budur çünkü: sizden alınan bir repliğin dillere düşmesi, bir karakterin, ailenin bir üyesi kadar sevilmesi... mesele bu çünkü.
ÇOK TUTAN DİZİNİN FORMÜLÜ NE?
Birol Güven - ÇOCUKLAR DUYMASIN
Formül yoktur. Bir dizinin tutup tutmayacağını kimse bilemez. Türk TV tarihi aynı zamanda bir şaşırma tarihidir. Hiç beklenmedik projeler başarılı olarak herkesi şaşırtmıştır.
Pınar Bulut/Kerem Deren - EZEL
Bizim kişisel formülümüz, canımızın en istediği şeyi yapmak. Cesur ama uzlaşmacı olmak. Kendi en iyi yaptığınız şeyin yetkisinden feragat etmemek ama etafınızdaki insanların eleştirilerine ciddi kulak vermek, bunun tek kişilik bir iş olmadığını fark etmek. Meselenin hangi konu olmadığını, o konunun hikayesinin nasıl anlatıldığı olduğunu unutmamak.
Hangi hikayeyi anlatırsak anlatalım, kendi üslubumuzla, içselleştirerek anlatmak. Uygun olanı değil, güzel olanı aramak, onu sonra uygun hale getirmeye uğraşmak. Bunlar pek tutan dizi formülleri olmadı, daha çok yazmak isteyeceğimiz dizi formülleri oldu. Belki ikisi de aynı şeydir. Tutan dizi formülü, bir tür dizi değil de, o dizinin yapılış şekli.
Kerim Ceylan - GÖNÜLÇELEN
Bunu kimsenin tam olarak bildiğini düşünmüyorum. Eğer bir bilen olsaydı o kişinin yaptığı her iş tutardı. Benim bildiğim kadarıyla sektörde yaptığı her iş tutan ne bir senarist, ne de bir yapımcı var... Kişisel formül olarak, yaptığım işlerde samimiyet hissini yaratmaya çalıştığımı söyleyebilirim.
Süleyman Çobanoğlu - KILIÇ GÜNÜ
Bir formül elbette yok. Genellikle formüllerden söz edilir ama bence yok öyle bir şey... Hazır bir formül yok kesinlikle. Ama anladığım bir şey var. O da şu: eğer bir hikaye sizi gerçekten heyecanlandırıyorsa, o hikayedeki karakterler sizinle nefes alıp veriyorsa, bu elektrik kesinlikle seyirciye de geçiyor. Ama bunu “iş” olarak, bir tür “show” olarak yaparsanız, geçici başarılar ya da dönemsel sonuçlar elde edilse bile, kalıcılık sağlamak mümkün değil.
Sabah
