Çocuğum çok sinirli, ne yapacağımı bilemiyorum!Çocukların sinirli ve öfkeli davranmaları genetik değil, daha çok öğrenilen bir davranışın sonucudur. Çocuğunuzun sinirli davranışlarını aynı sertlikle bastırmak yerine, bu durumu sinir harbine dönüştürmeden çözmek daha doğru olacaktır.
Mutfakta çocuğun yemeğini hazırlarken, bir taraftan da kara kara düşünüyordu Ayşe Hanım. Acaba beş yaşındaki oğlu Mehmet Can, hazırladığı yemeği güzelce yiyecek mi yoksa yeni bir sinir harbi mi başlayacaktı?
Babasına çekmiş
Zaten kocası da çok sinirliydi Ayşe Hanım'ın. 'Acaba bu oğlan da babasına mı çekti?' diye düşünmeden edemiyordu. Çocuk ne zaman zoru görse veya istemediği bir şey ona yaptırılmaya çalışılsa bağırıp çağırıyor, kıyametleri koparıyor ve bazen de kendini yerden yere atıyordu. Gerçekten de Mehmet Can babasına mı çekmişti? Onun için mi bu kadar sinirli davranışları vardı?
Çocuğum neden böyle sinirli?
Çocukların sinirli davranışlar göstermesi genetik bir miras değil; ondan daha çok, öğrenilen bir davranıştır. Örneğin, küçük çocuklar yemek yemek istemediğinde önce ağzını kapatır. Başını sağa sola kaçırmaya çalışır, olmadı kendisi kaçmaya çalışır; ama sonuç nafile. Anne onu yakalar ve yemeği ağzına dolduruverir.
Çocuk bütün yolları denemiş ama kurtulamamıştır. Son çare avazı çıktığı kadar bağırır. Sonra bir bakar ki bu yöntem işe yarıyor, bağırıp çağırınca annesi yedirmekten vazgeçiyor; bundan sonra her istediğini yaptırmanın yolunu öğrenmiş oluyor.
Nasıl baş edeceğim peki?
Çocuğun bir kişiliğinin olduğu ve seçme hakkı olduğunu unutmayın. Bazı çocuklar bir iki yemeği seçerken bazıları sadece hep aynı şeyi yemek isterler. Bir iki yemek seçen çocuğa saygı duyulmalı ve onları seçmesine izin verilmeli. Yok ama hepsini seçen ve belki de hep aynı bir iki çeşit yemeği yiyen çocuğa da değişik çeşitler yedirilmelidir. Ancak bu ağzına tıktım zorlamasıyla olmaz; yoksa çocuk bağırır çağırır. Çocuk diyelim sadece çikolata ekmek yemek istiyor. Ona, "Her zaman çikolata olmaz, hadi söyle bakalım şimdi sana mercimek çorbası mı ısıtayım yoksa pilav mı?" diyerek ve bir iki alternatif sunup arasından seçme özgürlüğü verelim. Başınıza gelecekleri önceden tahmin ederek tedbir alın Çocuğun muhtemel sinirli hareketleri, önceden yaşadığımız tecrübelere bakılarak tahmin edilebilir. Biz de böyle tahminler yürütüp önden tedbir alabiliriz. Örneğin çocuğunuz komşunun çocuğunun oyuncağını almıştır. Elinden alsanız kıyametler kopacak, bunu tahmin edebilirsiniz. Bunun için önce çocuğunuzun çok sevdiği başka bir oyuncağı ona gösterir, "Hadi şimdi bununla oynayalım mı?" dersiniz veya "Aaa burada ne varmış?" diyerek dikkatini başka bir obje üzerine çekerek dikkatini dağıtarak oyuncağı uygun bir şekilde alırsınız. Her çocuğun farklı fıtratı ve kişisel özellikleri olduğundan kimi çocuk sinirlenme davranışına daha meyilli kimisi daha uzak olabilir. Ancak sinirlenme genetik bir geçiş değil, hayatın içinde öğrenilen bir davranıştır.
Hakan Metan / Fatih Koleji Psikolojik Danışmanı
Mutfakta çocuğun yemeğini hazırlarken, bir taraftan da kara kara düşünüyordu Ayşe Hanım. Acaba beş yaşındaki oğlu Mehmet Can, hazırladığı yemeği güzelce yiyecek mi yoksa yeni bir sinir harbi mi başlayacaktı?
Babasına çekmiş
Zaten kocası da çok sinirliydi Ayşe Hanım'ın. 'Acaba bu oğlan da babasına mı çekti?' diye düşünmeden edemiyordu. Çocuk ne zaman zoru görse veya istemediği bir şey ona yaptırılmaya çalışılsa bağırıp çağırıyor, kıyametleri koparıyor ve bazen de kendini yerden yere atıyordu. Gerçekten de Mehmet Can babasına mı çekmişti? Onun için mi bu kadar sinirli davranışları vardı?
Çocuğum neden böyle sinirli?
Çocukların sinirli davranışlar göstermesi genetik bir miras değil; ondan daha çok, öğrenilen bir davranıştır. Örneğin, küçük çocuklar yemek yemek istemediğinde önce ağzını kapatır. Başını sağa sola kaçırmaya çalışır, olmadı kendisi kaçmaya çalışır; ama sonuç nafile. Anne onu yakalar ve yemeği ağzına dolduruverir.
Çocuk bütün yolları denemiş ama kurtulamamıştır. Son çare avazı çıktığı kadar bağırır. Sonra bir bakar ki bu yöntem işe yarıyor, bağırıp çağırınca annesi yedirmekten vazgeçiyor; bundan sonra her istediğini yaptırmanın yolunu öğrenmiş oluyor.
Nasıl baş edeceğim peki?
Çocuğun bir kişiliğinin olduğu ve seçme hakkı olduğunu unutmayın. Bazı çocuklar bir iki yemeği seçerken bazıları sadece hep aynı şeyi yemek isterler. Bir iki yemek seçen çocuğa saygı duyulmalı ve onları seçmesine izin verilmeli. Yok ama hepsini seçen ve belki de hep aynı bir iki çeşit yemeği yiyen çocuğa da değişik çeşitler yedirilmelidir. Ancak bu ağzına tıktım zorlamasıyla olmaz; yoksa çocuk bağırır çağırır. Çocuk diyelim sadece çikolata ekmek yemek istiyor. Ona, "Her zaman çikolata olmaz, hadi söyle bakalım şimdi sana mercimek çorbası mı ısıtayım yoksa pilav mı?" diyerek ve bir iki alternatif sunup arasından seçme özgürlüğü verelim. Başınıza gelecekleri önceden tahmin ederek tedbir alın Çocuğun muhtemel sinirli hareketleri, önceden yaşadığımız tecrübelere bakılarak tahmin edilebilir. Biz de böyle tahminler yürütüp önden tedbir alabiliriz. Örneğin çocuğunuz komşunun çocuğunun oyuncağını almıştır. Elinden alsanız kıyametler kopacak, bunu tahmin edebilirsiniz. Bunun için önce çocuğunuzun çok sevdiği başka bir oyuncağı ona gösterir, "Hadi şimdi bununla oynayalım mı?" dersiniz veya "Aaa burada ne varmış?" diyerek dikkatini başka bir obje üzerine çekerek dikkatini dağıtarak oyuncağı uygun bir şekilde alırsınız. Her çocuğun farklı fıtratı ve kişisel özellikleri olduğundan kimi çocuk sinirlenme davranışına daha meyilli kimisi daha uzak olabilir. Ancak sinirlenme genetik bir geçiş değil, hayatın içinde öğrenilen bir davranıştır.
Hakan Metan / Fatih Koleji Psikolojik Danışmanı
