Ask Bir Hastalık mıdır?

[Şahmaran.]

Amerikan Hastanesi Uyku Bozuklukları Kliniği Şefi Dr. Sabri Derman

romantik aşkın bir hastalık olmadığını; yakın çevremizle ilgili farkındalıklarımızın keskinleşmesinde

sosyal farkındalığımızın artmasında

varlığı ve yokluğu ruhumuzun balansını en derinden bozan öğe olan aşk hayatımızı yeniden irdelememizde çok yararlı bir rol oynadığını belirtiyor.

Nasıl evlilik yıldönümleri beraber geçmiş ve geçmemiş zamanların yeniden değerlendirilmesine

yılbaşları daha çok iş ve sosyal yaşamımızın gözden geçirilmesine

doğum günleri yaptıklarımızla yapacaklarımız hakkındaki perspektif ayarlamalarına vesile oluyorlarsa aşıklar günü de

sevdiklerimizi ve sevemediklerimizi düşünmemize yol açıyor. Psikolojik anlamda bu özelleştirilmiş günler

bizim kendimiz ve yakın çevremizle ilgili farkındalıklarımızın keskinleşmesinde

sosyal farkındalığımızın artmasında

çiçek

çikolata

yemek

tiyatro

mum

hafif müzik

tütsü

kırmızı iç çamaşırı gibi rutinlere ilaveten

varlığı ve yokluğu ruhumuzun balansını en derinden bozan öge olan aşk hayatımızı yeniden irdelememizde çok yararlı bir rol oynuyor.

 

[Şahmaran.]

Son yıllarda dinamik görüntüleme tekniklerinin yardımıyla sadece beyin yapılarının değil

işlevlerinin de renkli resimler ve kliplerle belirlenebilmesi

iki kulağımızın arasındaki 1.350 gramlık et parçasının fiziksel olduğu kadar duygusal alanda da ne denli olağanüstü karmaşık bir yapıda olduğunu bir kere daha ortaya koyuyor.

“Aşka dair” konularda sürpriz sayılacak gelişmelerden bazıları

kadın beyninin gerçekten daha küçük olmakla beraber en az erkek beyni kadar mükemmel olduğunun bunu da gramajdan kaybettiğini “verimli çalışmayla” dengelediğinin gösterilmesi

anatomik yapı olarak

sinir hücresi yoğunlukları

sinirlerarası kimyasal ileticilerin cins ve miktarlarındaki dağılım farklılıkları ve nihayet bilgiyi alma

işleme

depolama ve geri-çağırma konularındaki işlevsel farklılıklar gösterilebilir. Kadınlarla erkeklerin beyni hem yapısal hem işlevsel olarak farklılıklar gösteriyorlar çünkü bazı farklar onların biyolojik olarak üstlendikleri görevleri daha iyi yerine getirmelerini sağlıyor.

İnsanların aşık olacakları ve/veya eş seçecekleri insan hakkında beyinlerinde taşıdıkları şablonların 2 ile 8 yaşlar arasında oluştuğu düşünülüyor. Bu özellikler sadece yakınlarında olan anne

baba

kardeş

bakıcı

akraba

öğretmen

arkadaşlar tarafından değil

sinema

TV

dergi vb kaynaklarda rastladıkları ve etkilendikleri sanal kişilerle de belirleniyor. Beynin derinliklerinde birçok farklı alanda depolanan bu sevgili/eş resmine uygun bir kişiye rastlayınca

şimdi beyinde romantik aşk dediğimiz bir “kimyasal heyelan” ortaya çıkıyor. Basit bir tetiklenme değil bu! İlk etkileri saniyeler

dakikalar içinde (yıldırım aşkı)

daha karmaşık etkileri günler

haftalar içinde beliriyor ve beynimizde – zorlama bir ayırım yaparsak bir çok farklı duygusal ve bedensel olayı harekete geçiriyor. Bunların en önemlileri

otonomik sistemimizi canlandıran dopamin ve noradrenalin salgılarının artması. Testosteron hormonunun artmasıyla artan sex dürtüsünün aksine bunlar

bedensel ve duygusal bir ödüle ulaşma konusunda beynin ve vücudun hedefe kilitlenmesini ve ona ulaşmak için biyolojik anlamda “gaza basmasını” sağlıyor. Kalp atışları hızlanıyor

ateş basmaları

terlemeler oluyor

iştah azalıyor

sevgili dışında herşey ve herkes giderek önem ve açıklık kazanıyor. Konsantrasyon saplantıya varacak düzeylere çıkıyor

uyku kaçıyor

aşık olunan dünyanın en akıllı

güzel

sevimli

iyi huylu bulunmaz hazinesi haline getirilirken bütün olumsuz özellikler beyin tarafından filtreleniyor

çarpıtılıyor ve bastırılıyor. Bu süreç içinde aşık olunana ulaşamama

sadece ulaşma dürtülerini daha da arttırmaya

yanmaya tutuşmaya sebep oluyor. Tahmin edileceği gibi

biyolojik bir sistemin yemeden içmeden uyumadan kısıp ****bolizmasını ve beyin faaliyetlerini tek bir kişide yoğunlaştırması uzun süreli olamaz. Bu noktada iki olasılık var: Birincisi sevgiliye ulaşmak

birlikte olmak

birlikteliği sürdürmek ve bunun sonucu “motorun turunu düşürmek” ikincisi

ilgiyi hastalıklı bir saplantı haline getirmek

yıkıcı ve zarar verici fikirleri giderek arttırmak ve sonunda sevgiliye ve kişiye zarar verecek akıl hastalığı düzeyine vardırmak. Cinayetler

intaharlar

yakmalar

yıkmalar bu aşama ortaya çıkan çaresizliklerin olumlu yoldan çözümlenememsi halidir. Eğer sevgiliye ulaşılırsa beyinde farklı hormonlar

oksitosin ve vazopressin gibi kimyasallar

çiftin “aşkın ateşinden” çıkıp

zamanla “oda ısısında” bir sevgiye

güvene ulaşmalarına

karşılıklı saygı ve bağlılığa ulaşmış bir çift olarak çok uzun yıllar beraber olmalarını sağlıyor. Bütün bu anlattıklarım hem insanlardaki laboratuvar testleriyle

hem de hayvanlar aleminde yaşayan bazı tek eşli hayvanlarda yapılan deneysel yöntemlerle ortaya konmuş bulunuyor.

 

[Şahmaran.]

Aşk konusundaki anlaşılmazlığın temelinde

sanırım

kavram kargaşası yatıyor. Seks

şehvet

arzulama

üreme dürtüsü

sosyal statü aracı olarak seks alma ve verme

toplumsal baskınlık için elde etme

elde tutma ve elden çıkartma gibi çok farklı duygusal durumlar için “aşk” kelimesi kullanılıyor. Cuma akşamından Pazartesi sabahına “aşklar” yaşanıyor

yenisi bulunana kadar seviyeli beraberliklere giriliyor

ve bunların hiçbirisi “romantik aşkı” tarif etmiyor.


Aşkın biyolojik önemi ve temel işlevi

evrim süreci içinde ortaya çıkan ve bizi akıllı maymunların çok ötesinde yaratıklar haline dönüştüren beyin gelişmesi ile ilgili. Bence romantik aşk olmasaydı insan neslinin sürmesi mümkün olmazdı. Bizi nesli tükenmiş maymunsu/insansı diğer primatlarda ayıran en kritik evrimsel sıçrama

üreme yaşına gelmiş insanlar arasında ortaya çıkan “mucizevi” aşk duygusu ve bağlılığıdır. Atalarımızın dört ayaktan vazgeçip ayağa kalkmasının bedeli olarak doğum kanalının küçülüp uzamasına yol açan sürecin

bir yandan beynin büyüyüp özelleşmesine olanak sağlarken

tam gelişmiş büyüklükte bir beyni olan çocuğun normal yoldan doğumunun olanaksız hale gelmesi

nesil tüketecek bir sorun yarattı: Yüzbinlerce yıl öncesinin mağra koşullarında aylarca gebe

sonra aylarca-yıllarca aciz bir bebek bakmakla yükümlü olan bir annenin

kendisini ve yavrusunu koruyup besleyecek bir “partner” bulmaya ve elde tutmaya ihtiyacı var! Bu ikilinin

bizim şimdiki babalık kavramı ve bilgilerinin olmadığı bir çağda

seks

şehvet

sosyal üstünlük kanıtlama gibi katma getirileri olmadan birbirine ve yeni doğan bebeğe yıllarca (yaklaşık 3 yıl kadar) “karşılıksız” bakmaları ancak son derece güçlü ve özverili bir duygusal ilişkiyle olur. Bu ilişkiyi yönlendiren duygular ve bunları yöneten fizyolojik sistemler

tıpkı gebelik

doğum

erkenlik

menapoz gibi doğal yaşamın doğal süreçlerinden biri olan AŞK’tır. Ne hastalıktır

ne anormallik. Her insanda biraz farklı ortaya çıkan ve gelişen bir insanlık halidir. Son 8-10 senede evrimsel gerekliliğinden uzaklaşıp daha çok duygu zenginlikleriyle bezenmiş olsa da

aşk yaşanabilecek en karmaşık ve iz bırakan duygu durumlarundan birisidir. Üstelik bu haliyle aşk

üreme fizyolojisinin ve neslin sürdürülme dürtülerinin çok üstünde farklı bir düzeye çıkmıştır önbeynimizin gelişmesi sayesinde. Üstelik duygu ağırlığı üstün bu tutkular

sevenler arasındaki cinsiyet

yaş

sosyal statü

ırk

din gibi farklılıkların da üstesinden gelebilecek bir güce ulaşmıştır. Montaigne’nin dediği gibi “Her insanda insanlığın her hali vardır”

bu nedenle de insan sayısı kadar çeşitli aşk vardır

her aşk eşsizdir

kendi içinde herbirisi güzel ve saygıdeğerdir. Marifet yargıcı olmadan bu duyguyu dürüstce ve alabildiğine yaşamak

değerini bilmek ve anısına saygı gösterebilmektir.

Amerikan Hastanesi
Uyku Bozuklukları Kliniği Şefi
Dr. Sabri Derman

 

[rüzgar gülü]

“Her insanda insanlığın her hali vardır” bu nedenle de insan sayısı kadar çeşitli aşk vardır her aşk eşsizdir kendi içinde herbirisi güzel ve saygıdeğerdir. Marifet yargıcı olmadan bu duyguyu dürüstce ve alabildiğine yaşamak değerini bilmek ve anısına saygı gösterebilmektir.

emeğine sağlık canım...

 

[kedijik]

İnsanların aşık olacakları ve/veya eş seçecekleri insan hakkında beyinlerinde taşıdıkları şablonların 2 ile 8 yaşlar arasında oluştuğu düşünülüyor.

Ne kadar ılgınc.Demek bu yaslarda cocugu oyle kalıtelı nsanlarla gorusturmelı kı ılerıde asık olacagı kısı de kalıtelı olsun

 

[derin deniz]

asık olunca dopomin salgısı artıyor bu salgı sızofren hastaların da da cokmus:dusun:
bu demektırkı bana göre bazı kararlar almak ıcın beklemek gerek

 

[Es_se]

İnsanların aşık olacakları ve/veya eş seçecekleri insan hakkında beyinlerinde taşıdıkları şablonların 2 ile 8 yaşlar arasında oluştuğu düşünülüyor.

Ne kadar ılgınc.Demek bu yaslarda cocugu oyle kalıtelı nsanlarla gorusturmelı kı ılerıde asık olacagı kısı de kalıtelı olsun

bunj bıyere not edıyım ılerde lazım olucak bılgı

 

[bitter_im]

cok tesekkürler yararli bilğiler