Beş yaşından büyük çocukların yağ tüketimlerinde, erişkinlere önerilen sağlıklı beslenme ilkeleri geçerlidir ve günlük enerjinin yağdan gelen oranı %30'u aşmamalıdır.Enerji gereksiniminin arttığı durumlarda fazla yağ tüketilebilir. Ancak yağdan gelen oranını yine de % 30'u aşmaması gerekir.
Lif yada posa içeren besinlerin tüketimi sağlıklı beslenmenin önemli öğelerinden biridir. Düşük yağ, düşük kolesterol ve yüksek lif içeren besinlere dayalı beslenme alışkanlığı olanlarda, ileri yaşlarda bazı kanser türleri riskinin düşük olduğu bilinmektedir.
Gereken lif miktarı günde 1-2 porsiyon sebze, 1-2 porsiyon meyve ve 5-6 dilim tam buğday unundan yapılmış ekmek ve haftada 1-2 porsiyon tüketilen kuru baklagil ile karşılanabilir. Aşırı miktarda lifli besin tüketmenin başta kalsiyum olmak üzere çeşitli minerallerin emilimini etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Okul çocuklarının büyüyüp gelişebilmeleri için özel besinlere gereksinimleri yoktur. Anne-babaları ile aynı besinleri yiyebilirler. Ancak miktarları farklıdır. Okul çocuklarının beslenmesinde aşağıdaki sağlıklı beslenme ilkeleri geçerlidir:
Bu ilkeler temel alınarak çocuğun yemek alışkanlığı ve besin seçiminde tat zevkindeki önceliklerinin gözardı edilmemesi önerilir. Uzun süreli sağlıklı olmak kavramı çocuklar için önem taşımaz. Çocukların tercih ettikleri hamburger, patates kızartması gibi besinler çok sık olmamak koşulu ile diğer besinlerle dengelenerek verilebilir.
Bir besinin ya da besin grubunun belli bir süre reddedilmesi, büyümek için temel olan bazı besin öğelerinin eksikliğine neden olabilir. Bu nedenle reddedilen besin zaman zaman farklı şekillerde tekrar sunulmalıdır.
Bu yaş grubunda beslenmedeki hatalara bağlı olarak demir eksikliği anemisi, şişmanlık ve diş çürükleri gibi soranlar ortaya çıkabilir. Bu yaş grubunda dengeli beslenmenin sağlanmasında okul yemekleri önemli rol oynar.
Okullarda yemek uygulamaları 194O'lı yıllarda ilk kez ABD'de süt ve meyve dağıtımıyla başlamış, daha sonra Avrupa'da devam etmiştir. Ülkemizde yapılan bir çalışmada okul çocuklarının % 60'ının okula kahvaltı etmeden gittikleri saptanmış, aynı zamanda tam gün öğrenim gören okul öğrencilerinin yarım gün öğrenim gören öğrencilere göre genelde daha dengeli beslendikleri belirlenmiştir. Bu nedenlerle okul beslenmeleri çok önemli olmaktadır.
Çalışmalar birşeyler yedikten sonra anlatılanların daha fazla akılda kaldığını ortaya koymaktadır. Bu açıdan okula gitmeden önce çocukların kahvaltı etmeleri ve okulda dağıtılan besinler okul başarısı açısından çok önemlidir. Hiçbir besleyici değerinin olmamasının yanı sıra yemeklerle birlikte tüketildiğinde demir emilimini engellediği için okul çocuğunun kahvaltısında çayın yeri yoktur.
Günümüzde sağlıklı beslenme ilkeleri temel alınarak birçok ülkede okul yemeklerinin niteliği iyileştirilmiş, yemekler çocuklar için cazip duruma getirilmiştir. Bu ilkelere göre okul yemeklerinin içeriğinde aşağıda sayılı besinler bulunmalıdır:
7-8 yaş için beslenme şeması:
Kahvaltı:
Bir su bardağı süt veya meyve suyu (taze,evde yapılmış)
1 kibrit kutusu peynir ya da 1 yumurta, 1 tatlı kaşığı tereyağı ya da 5 adet zeytin, 3 tatlı kaşığı reçel, bal ya da pekmez, 1-2 orta dilim ekmek
Ara öğün:
Bir porsiyon meyve
Öğle: 4 tepeleme yemek kaşığı nohut
4 tepeleme yemek kaşığı bulgur pilavı
1 kâse cacık
1 kâse salata
Ikindi:
1 ayran
1 dilim kek ya da poğaça
Akşam:
2 orta dilim kıymalı börek
4 tepeleme yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği
1 çay bardağı yoğurt
Yemekten sonra: 1 orta boy meyve, 5-6 adet fındık
Lif yada posa içeren besinlerin tüketimi sağlıklı beslenmenin önemli öğelerinden biridir. Düşük yağ, düşük kolesterol ve yüksek lif içeren besinlere dayalı beslenme alışkanlığı olanlarda, ileri yaşlarda bazı kanser türleri riskinin düşük olduğu bilinmektedir.
Gereken lif miktarı günde 1-2 porsiyon sebze, 1-2 porsiyon meyve ve 5-6 dilim tam buğday unundan yapılmış ekmek ve haftada 1-2 porsiyon tüketilen kuru baklagil ile karşılanabilir. Aşırı miktarda lifli besin tüketmenin başta kalsiyum olmak üzere çeşitli minerallerin emilimini etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Okul çocuklarının büyüyüp gelişebilmeleri için özel besinlere gereksinimleri yoktur. Anne-babaları ile aynı besinleri yiyebilirler. Ancak miktarları farklıdır. Okul çocuklarının beslenmesinde aşağıdaki sağlıklı beslenme ilkeleri geçerlidir:
- Besinlerin çeşitliliğinin sağlanması
[*] Sağlıklı vücut ağırlığının korunması
[*] Nişastalı karbonhidratlar ile liften zengin besinlerin dengeli tüketilmesi
[*] Yağ ve şeker tüketiminin sınırlandırılması
[*] Vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması
Bu ilkeler temel alınarak çocuğun yemek alışkanlığı ve besin seçiminde tat zevkindeki önceliklerinin gözardı edilmemesi önerilir. Uzun süreli sağlıklı olmak kavramı çocuklar için önem taşımaz. Çocukların tercih ettikleri hamburger, patates kızartması gibi besinler çok sık olmamak koşulu ile diğer besinlerle dengelenerek verilebilir.
Bir besinin ya da besin grubunun belli bir süre reddedilmesi, büyümek için temel olan bazı besin öğelerinin eksikliğine neden olabilir. Bu nedenle reddedilen besin zaman zaman farklı şekillerde tekrar sunulmalıdır.
Bu yaş grubunda beslenmedeki hatalara bağlı olarak demir eksikliği anemisi, şişmanlık ve diş çürükleri gibi soranlar ortaya çıkabilir. Bu yaş grubunda dengeli beslenmenin sağlanmasında okul yemekleri önemli rol oynar.
Okullarda yemek uygulamaları 194O'lı yıllarda ilk kez ABD'de süt ve meyve dağıtımıyla başlamış, daha sonra Avrupa'da devam etmiştir. Ülkemizde yapılan bir çalışmada okul çocuklarının % 60'ının okula kahvaltı etmeden gittikleri saptanmış, aynı zamanda tam gün öğrenim gören okul öğrencilerinin yarım gün öğrenim gören öğrencilere göre genelde daha dengeli beslendikleri belirlenmiştir. Bu nedenlerle okul beslenmeleri çok önemli olmaktadır.
Çalışmalar birşeyler yedikten sonra anlatılanların daha fazla akılda kaldığını ortaya koymaktadır. Bu açıdan okula gitmeden önce çocukların kahvaltı etmeleri ve okulda dağıtılan besinler okul başarısı açısından çok önemlidir. Hiçbir besleyici değerinin olmamasının yanı sıra yemeklerle birlikte tüketildiğinde demir emilimini engellediği için okul çocuğunun kahvaltısında çayın yeri yoktur.
Günümüzde sağlıklı beslenme ilkeleri temel alınarak birçok ülkede okul yemeklerinin niteliği iyileştirilmiş, yemekler çocuklar için cazip duruma getirilmiştir. Bu ilkelere göre okul yemeklerinin içeriğinde aşağıda sayılı besinler bulunmalıdır:
- Et, yumurta, balık, tavuk, peynir, kuru baklagil gibi proteinden zengin bir besin
[*] En az bir çeşit nişastadan zengin bir besin
[*] En az bir çeşit pişmiş ya da çiğ sebze
[*] Yemekten sonra verilecek bir meyve
7-8 yaş için beslenme şeması:
Kahvaltı:
Bir su bardağı süt veya meyve suyu (taze,evde yapılmış)
1 kibrit kutusu peynir ya da 1 yumurta, 1 tatlı kaşığı tereyağı ya da 5 adet zeytin, 3 tatlı kaşığı reçel, bal ya da pekmez, 1-2 orta dilim ekmek
Ara öğün:
Bir porsiyon meyve
Öğle: 4 tepeleme yemek kaşığı nohut
4 tepeleme yemek kaşığı bulgur pilavı
1 kâse cacık
1 kâse salata
Ikindi:
1 ayran
1 dilim kek ya da poğaça
Akşam:
2 orta dilim kıymalı börek
4 tepeleme yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği
1 çay bardağı yoğurt
Yemekten sonra: 1 orta boy meyve, 5-6 adet fındık
